Ας μιλήσουμε για την «Τέχνη της Ψυχικής Υγείας». Η συγγραφέας Francis James με το βιβλίο της “The Mad Hatter’s Tea Party” μας καλεί σε μια διαφωτιστική κουβέντα την Παρασκευή 23 Μαρτίου 2018, ώρα 15.00, στον φιλόξενο χώρο του Rodoscope, όπου μαζί με την ψυχολόγο Μαρία Κωνστάντζου θα προσεγγίσουν δημιουργικά τη σημασία και σπουδαιότητα της ψυχικής υγείας στη ζωή μας.
Με αφορμή αυτή την εκδήλωση, συναντήσαμε τη συγγραφέα και συνομιλήσαμε μαζί της.
Πώς αποφασίσατε να γράψετε το βιβλίο σας;
Έχω συσσωρεύσει πολλές εμπειρίες και γνώσεις επάνω στο θέμα της ψυχικής υγείας, λόγω της επαγγελματικής μου ιδιότητας την οποία άσκησα για πολλά χρόνια στην Αγγλία (κοινωνική λειτουργός, ομαδική θεραπεύτρια, ψυχολόγος, ιδρύτρια εθελοντικών οργανώσεων για ζητήματα ψυχικής υγείας, επιτηρήτρια, συμπαραστάτης και εκπαιδεύτρια θεραπευτών). Ήθελα με κάποιο τρόπο να μεταφέρω όλη αυτή τη γνώση, βοηθώντας και άλλους κι ελπίζω ότι κατάφερα να το κάνω μέσα από το βιβλίο μου.
Είναι μυθοπλασία ή αληθινές οι ιστορίες των τεσσάρων προσώπων που μας αφηγείστε;
Οι ιστορίες είναι αληθινές, χωρίς βέβαια να είναι αναγνωρίσιμα τα πρόσωπα. Είναι δύο άντρες και δύο γυναίκες και μέσα από τις δικές τους ζωές μαθαίνουμε πολλά για την ψυχική υγεία και την έλλειψή της.
Γιατί πιστεύετε ότι έχει εξαπλωθεί τόσο πολύ η κατάθλιψη στις μέρες μας;
Είναι πολλοί οι λόγοι. Χαμηλή αυτοεκτίμηση, ανέκφραστη θλίψη, ανεκπλήρωτες προσδοκίες, δυσκολία αυτοέκφρασης, κακή διατροφή, έλλειψη ύπνου ή σωματικής άσκησης, κοινωνική απομόνωση.
Υπάρχει γενετική προδιάθεση σε κάποιους ανθρώπους για την κατάθλιψη; Είναι κατά κάποιον τρόπο προγραμματισμένοι ν’ αρρωστήσουν ανεξαρτήτως συνθηκών;
Όχι. Δεν είναι στο DNA μας, δε γεννιόμαστε με κατάθλιψη. Απλά κάποιοι άνθρωποι καταφέρνουν να διαχειριστούν τη ζωή τους καλύτερα από κάποιους άλλους.
Ωστόσο δεν είναι μια φυσική συνέπεια της γενικευμένης κρίσης η κατάθλιψη στην εποχή μας;
Υπάρχει διαφορά. Άλλο πράγμα είναι η κακή διάθεση, η μελαγχολία, η δυσθυμία και άλλο η κατάθλιψη. Η κατάθλιψη είναι σαν μια μαύρη τρύπα που σε ρουφάει. Δεν μπορείς να κοιμηθείς, να φας, να πλυθείς, να σηκωθείς από το κρεβάτι. Παύεις να λειτουργείς φυσιολογικά. Είναι μια πολύ σοβαρή πάθηση.
Άρα απαιτείται πάντα φαρμακοληψία για τη θεραπεία της;
Είμαι της άποψης ότι πρέπει να είμαστε πάρα πολύ προσεκτικοί με τα φάρμακα. Πολλές φορές οι παρενέργειές τους τα καθιστούν επικινδυνότερα από το κακό που πάμε να θεραπεύσουμε με αυτά. Επίσης συχνά το φάρμακο εξαφανίζει το σύμπτωμα, χωρίς να θεραπεύει την αληθινή αιτία. Είναι σα να κουκουλώνουμε το πρόβλημα, σα να το μπαλώνουμε πρόχειρα. Υπάρχουν πολλά βήματα πριν τα φάρμακα: μπορούμε να διαλογιστούμε, να χαλαρώσουμε, να κολυμπάμε, να αρχίσουμε να τρεφόμαστε πιο σωστά, να κάνουμε περιπάτους, να ξεκουραζόμαστε, να ζούμε αρμονικά, να καλλιεργήσουμε τις φιλίες μας και τόσα άλλα.
Υπάρχει τρόπος να την προλάβουμε; Κάποιας μορφής πρόληψη;
Μπορούμε να κάνουμε πολλά, ξεκινώντας προληπτικά και από την τρυφερή ηλικία. Οι γονείς θα πρέπει να τονώνουν την αυτοπεποίθηση των παιδιών τους, να τα επαινούν, να τα ενθαρρύνουν, να τα βοηθούν να έχουν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους, να εκφράζονται ελεύθερα, να σκέφτονται θετικά, να έχουν φίλους και να μαθαίνουν να δημιουργούν σχέσεις. Τα ίδια φυσικά ισχύουν και για τους ενήλικες. Επίσης σημαντικό ρόλο παίζει η σωστή διατροφή, η ξεκούραση, ο ύπνος, η άθληση, οι κοινωνικές συναναστροφές.
Πώς και γιατί αρχίσατε να γράφετε;
Έγραφα από πάντα, από παιδί. Αρχικά κρατώντας ημερολόγιο, όπως κάνουμε οι περισσότεροι. Είμαι άνθρωπος των βιβλίων, τα αγαπώ, αγαπώ τη μυρωδιά τους, την υφή τους. Το γράψιμο είναι μία ψυχοθεραπευτική, λυτρωτική διαδικασία. Το συνιστώ ανεπιφύλακτα. Θα έπρεπε όλοι να γράφουμε.
Σας ευχαριστώ πολύ.
Συνέντευξη στην Ευρυδίκη Κοβάνη
Η Φράνσις γεννήθηκε στη Σκωτία, αλλά έζησε τα περισσότερα χρόνια της ζωής της στην Αγγλία. Η μητέρα της έπασχε από κατάθλιψη κατά το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της κι αυτό την ώθησε να επιλέξει καριέρα ως κοινωνική λειτουργός, βοηθώντας στην ψυχολογική στήριξη ασθενών πρώτα σε προγράμματα της κοινότητας, μετά στο Γενικό Νοσοκομείο/’Ασυλο και αργότερα ως ομαδική θεραπεύτρια.
Μετά από επτά χρόνια σπουδών έγινε ψυχολόγος και μέλος της Βρετανικής Ένωσης.
Προσπαθεί μέσα από διαφορετικές θεραπευτικές μεθόδους και προγράμματα την κοινωνική επανένταξη ατόμων στο σύνολο.
Εργάστηκε επίσης για την Barnados ως επικεφαλής θεραπευτής οργανώνοντας τα κοινοτικά προγράμματα Open Voices.
Η Φράνσις ίδρυσε μια εθελοντική οργάνωση στήριξης γονέων. Επίσης ήταν συνιδρυτής κ’ επικεφαλής σε άλλη με προγράμματα ψυχικής υγείας γενικότερα.
Πριν εγκατασταθεί στην Ελλάδα είχε τη δικιά της συμβουλευτική κ’ εκπαιδευτική εταιρεία όπου εξασκούσε το ρόλο του επιτηρητή και συμπαραστάτη σε άλλους επαγγελματίες του κλάδου. Την ίδια περίοδο κατέχει και το προεδρείο μιας τοπικής εταιρείας ψυχικής υγείας.
Η καριέρα της ξεκίνησε τη δεκαετία του ‘70 και πιστεύει ότι η ίδια βοήθησε στο να διαδοθεί η μεθοδολογία της «Θετικής Ψυχικής Υγείας».
Επέλεξε να ζήσει στη Ρόδο μόνιμα μετά από διακοπές το 2002 πιστεύοντας ότι μετά την καριέρα της στην Αγγλία το να στραφεί στην περισυλλογή της πλούσιας ζωής της και να αφιερωθεί στο γράψιμο είναι το επόμενο στάδιο.
Χαίρεται για την ευκαιρία που της δίνεται για ακόμη μια φορά να μοιράσει τις εμπειρίες της και να προωθήσει και να ενθαρρύνει την κατανόηση της μεθοδολογίας της «Θετικής Ψυχικής Υγείας», ώστε να εξαλειφθεί ο κοινωνικός στιγματισμός.
