Η Νιτούς Ανθούση, εικαστικός και ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο Paris 1 Panthéon-Sorbonne, επιμελήθηκε την έκθεση φωτογραφίας του Νίκου Κασέρη “Ρέον Φως” που παρουσιάστηκε πρόσφατα στο Κατάλυμα της Γαλλίας στη Ρόδο. Από την Πέμπτη 5 Ιουνίου έως τις 15 Ιουνίου στον ίδιο χώρο θα δούμε την δική της έκθεση “Αποτυπώματα: Είδη Ετεροτοπίας” σε επιμέλεια Νίκου Κασέρη.
Είχαμε έτσι την ευκαιρία να την συναντήσουμε και να συνομιλήσουμε μαζί της.
Συνέντευξη στην Ευρυδίκη Κοβάνη
Πώς προέκυψε η καλλιτεχνική σας συνεργασία με τον Νίκο Κασέρη και οι δύο εκθέσεις στο Κατάλυμα της Γαλλίας στη Ρόδο;
Η γνωριμία και, εν τέλει, η συνεργασία με τον κύριο Νίκο Κασέρη υπήρξε ένα ευτυχές συναπάντημα ανθρώπων που συγκλίνουν στην ανάγκη να αρθρώσουν αφήγηση για τόπους φορτισμένους με ιστορική μνήμη και πολιτισμική πολυσημία.
Τον Φεβρουάριο στο Παρίσι, που είχα την έκθεσή μου, ήρθαμε σε τηλεφωνική επαφή· του μίλησα για τη θεματική της έκθεσης σχετικά με το του Ellis Island και της Λέρου – δύο σημεία που φέρουν τα ίχνη της απομόνωσης και της ανθρώπινης περιπέτειας.
Ο κύριος Κασέρης, με εντυπωσιακή οξυδέρκεια και διορατικότητα, μου ανέφερε το σανατόριο της Ελεούσας στη Ρόδο, έναν χώρο που εντάσσεται ομοιογενώς στην ίδια χρονική περίοδο και μοιράζεται κοινά αρχιτεκτονικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά με τα άλλα δύο. Η πρόταση αυτή λειτούργησε σαν φυσική συνέχεια, ολοκληρώνοντας άτυπα μια τριλογία «ετεροτοπιών».
Αυτό που με συγκίνησε βαθύτατα ήταν το όραμά του – μαζί με την Ομάδα Πρωτοβουλίας – να αναζωογονήσει τον χώρο του σανατορίου, οραματιζόμενος τη δημιουργία της Ακαδημίας Κινηματογράφου «Θεόδωρος Αγγελόπουλος». Μια τέτοια προοπτική, μέσα στο φως και τη σιγή της Ελεούσας, εμπνέει ελπίδα και μας υπενθυμίζει πως τα εγκαταλελειμμένα μπορούν να αποκτήσουν νέα φωνή και υπόσταση. Όπως λέει ο ίδιος: το Campochiaro πρέπει να ξαναγίνει φωτεινό.
Η επιλογή του Καταλύματος της Γαλλίας ως τόπο φιλοξενίας των εκθέσεών μας είναι, κατά τη γνώμη μου, εξαιρετικής σημασίας· πρόκειται για ένα ιστορικό μνημείο εξαιρετικής αρχιτεκτονικής, με γόνιμο πολιτισμικό υπόβαθρο.
Η παρουσία της Προξένου, κυρίας Αλίκης Μοσχή, υπήρξε καθοριστική· όχι μόνο με την έμπρακτη στήριξη σε κάθε βήμα και φιλοξενία, αλλά και με το ήθος και την ευαισθησία της που αγκαλιάζει και τιμά την τέχνη.
Τι θα δούμε στην έκθεσή σας «Αποτυπώματα: Είδη Ετεροτοπίας»;
Η έκθεση «Αποτυπώματα: Είδη Ετεροτοπίας» επιχειρεί μια εικαστική ανάγνωση τόπων που βρίσκονται στο περιθώριο της κανονικότητας – χώρων που λειτούργησαν άλλοτε ως θεσμοί, ως καταφύγια, ως τόποι αποκλεισμού. Ο φακός μου εστιάζει στην αρχιτεκτονική εγκατάλειψη, στο ίχνος του ανθρώπου που κάποτε υπήρξε εκεί και τώρα έχει αποσυρθεί στο Φαντασιακό της μνήμης.
Θα δείτε φωτογραφίες αλλά και τρισδιάστατες απεικονίσεις που συνομιλούν με το παρελθόν των χώρων αυτών, προτείνοντας μια εικαστική γλώσσα μέσα από την οποία αποκαθίστανται οι μνήμες.
Οι χώροι αυτοί, παρά την φαινομενική σιωπή τους, μιλούν· έχουν φωνή, ιστορία, σπαραγμό. Ο θεατής καλείται όχι απλώς να δει, αλλά να ακούσει με τα μάτια – να διαβάσει μέσα από το φως και τη σκιά μια ποίηση της εγκατάλειψης.
Τι σημαίνει για εσάς τέχνη;
Η τέχνη για μένα είναι μία πράξη αντίστασης απέναντι στη λήθη. Είναι η ικανότητα του ανθρώπου να δημιουργεί σύμπαντα, να μεταμορφώνει το τραύμα σε αφήγηση, την απορία σε μορφή. Δεν είναι μόνο έκφραση· είναι μέσο ενσυναίσθησης, επικοινωνίας και βαθιάς κατανόησης της ανθρώπινης κατάστασης.
Η τέχνη έχει τη δύναμη να καθρεφτίζει το κοινωνικοπολιτικό τοπίο, να θέτει ερωτήματα, να ενεργοποιεί συνειδήσεις. Ενσωματώνει θεωρητικές αναφορές, αλλά και υπαρξιακά ερωτήματα.
Γεννιέται ή γίνεται ο καλλιτέχνης;
Πρόκειται για ένα ερώτημα βαθιά υπαρξιακό, στο οποίο αποφεύγω να δώσω απόλυτη απάντηση.
Πιστεύω πως κάποιοι άνθρωποι φέρουν εν τη γενέσει τους έναν ιδιαίτερο τρόπο να βλέπουν τον κόσμο – μια εσωτερική πυξίδα που στρέφεται διαρκώς προς την αναζήτηση του ωραίου, του αμφίβολου, του αφανούς. Όμως, η τέχνη είναι και άσκηση. Καλλιεργείται μέσα από πειραματισμό, πειθαρχία και διαρκή μάθηση.
Ίσως, τελικά, ο καλλιτέχνης γεννιέται για να γίνει.
Τι σας εμπνέει για να δημιουργείτε;
Με εμπνέει η κοινωνία – η σιωπηλή αγωνία της, τα ρήγματά της, η προσπάθεια του ανθρώπου να σταθεί όρθιος μέσα στην αστάθεια. Με συγκινεί η οικειότητα των μικρών πραγμάτων: μια φθαρμένη επιφάνεια, ένα άδειο δωμάτιο, το φως που πέφτει ανεπιτήδευτα σε έναν εγκαταλειμμένο διάδρομο.
Η ανθρώπινη παρουσία και απουσία με κινητοποιεί – εκεί που ο χρόνος έχει σφραγίσει το τοπίο, κι εγώ προσπαθώ να ανασυνθέσω τη μνήμη. Η τέχνη μου δεν επιθυμεί να δώσει απαντήσεις. Προσδοκά να θέσει ερωτήματα.
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΝΙΤΟΥΣ ΑΝΘΟΥΣΗ
Η Νιτούς Ανθούση είναι εικαστικός και ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο Paris 1 Panthéon-Sorbonne, όπου εκπονεί τη διδακτορική της διατριβή στις Εικαστικές Τέχνες και τις Επιστήμες της Τέχνης. Παράλληλα, διδάσκει σε προπτυχιακά προγράμματα του Πανεπιστημίου της Σορβόννης, στα Τμήματα Κινηματογράφου – Διοίκησης και Πλαστικών Τεχνών.
Το έργο της έχει παρουσιαστεί σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας και του εξωτερικού, όπως η Νέα Υόρκη, το Παρίσι, το Μιλάνο, η Αθήνα και άλλες.
About Author
