Ανθή Γουρουντή:
" Έχω την αίσθηση ότι οι μεγάλες προκλήσεις βρίσκονται μπροστά μας, μια και μετά την πανδημία και την γενικότερη οικονομική κρίση που έχει ξεσπάσει θα πρέπει να επαναπροσδιοριστούν οι τρόποι δημιουργίας και παρουσίασης της τέχνης".
Το Πειραϊκό Φωνητικό Σύνολο Libro Coro τιμώντας την μνήμη της Μικρασιατικής Καταστροφής παρουσιάζει την «Μικρασιατική σουίτα» σε διδασκαλία και διεύθυνση Ανθής Γουρουντή.
Με αφετηρία τα παραδοσιακά τραγούδια της Μικράς Ασίας σε επεξεργασία για μικρό ορχηστρικό σύνολο και Μικτή χορωδία από τον διακεκριμένο συνθέτη Δημήτρη Μηνακάκη και σε κείμενα του βραβευμένου θεατρικού συγγραφέα Τσιμάρα Τζαννάτου η συναυλιακή αυτή παράσταση, σε σκηνοθεσία Λευτέρη Παπακώστα, θα ταξιδέψει σε Φεστιβάλ στην Αττική και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας.
Μαζί με το Libro Coro συμπράττουν: το μουσικό σύνολο Quarto Syllabus Ensemble, η Ορχήστρα Εγχόρδων Νέων Πειραιά της καθηγήτριας βιολιού Σταυρούλας Μέντη και οι ηθοποιοί –τραγουδιστές Μικαέλα Δανά, Τάσος Τσώνης. Την φωνητική προετοιμασία του συνόλου έχει η Κλεοπάτρα Παπαχειμώνα και την κίνηση η Φιλιππία Κοντογιαννακοπούλου.
Με την ευκαιρία αυτής της σπουδαίας παράστασης συναντήσαμε και συνομιλήσαμε με την ψυχή του Libro Coro, την Ανθή Γουρουντή.
Συνέντευξη στην Ευρυδίκη Κοβάνη
Στις 29 Αυγούστου στα πλαίσια του «Φεστιβάλ στη Θάλασσα – Λιπάσματα 2022» θα δούμε την μουσική παράσταση «Μικρασιατική Σουίτα». Μιλήστε μας γι’ αυτήν.
Έχουμε τη χαρά να παρουσιάζουμε τη Μικρασιατική Σουίτα σε έναν σπουδαίο, δυναμικό και δημοφιλή πολιτιστικό θεσμό το “Φεστιβάλ στη Θάλασσα-Λιπάσματα 2022” του Δήμου Κερατσινίου Δραπετσώνας.
Η Μικρασιατική Σουίτα είναι μία παράσταση στηριγμένη σε δώδεκα μικρασιάτικα τραγούδια επεξεργασμένα για μικτή χορωδία, πιάνο και κουαρτέτο εγχόρδων από τον σπουδαίο συνθέτη Δημήτρη Μηνακάκη ενώ, δραματουργικά ενταγμένα, υπάρχουν κείμενα του βραβευμένου θεατρικού συγγραφέα και ηθοποιού Τσιμάρα Τζανάτου.
Τα τραγούδια περιγράφουν τη ζωή και τις εύθυμες πλευρές της πριν την καταστροφή, το ίδιο το γεγονός της καταστροφής της Σμύρνης και στη συνέχεια τον ξεριζωμό, αλλά και τη γονιμοποίηση της πολιτιστικής παράδοσης της μητέρας πατρίδας.
Στα κείμενα παρουσιάζεται ο βίος ως η περιπέτεια ενός ανθρώπου (ο Τραγουδιστής), που με μόνο εργαλείο του τον λόγο και το τραγούδι, καταγράφει την από τόπο σε τόπο περιπλάνηση της ζωής, με αφετηρία τη Σμύρνη του 1922. Μια υπαρξιακή αναζήτηση του εαυτού και του κόσμου, μέσω του τόπου που θα γίνει πατρίδα του και Κόσμος.
Παράλληλα παρακολουθούμε την πορεία μιας γυναίκας (η Γυναίκα), ένα δραματικό πρόσωπο, που φέρει το άχθος της προσφυγιάς αλλά και αυτής της ίδιας της ζωής, σαν εγγενές σισύφειο χρέος στην τραγωδία του ανθρώπου να επιβιώσει.
Οι δύο αυτοί άνθρωποι θα ενώσουν τους κόσμους τους, μέσα από αποχωρισμούς, συναντήσεις, θριάμβους και καταστροφές, σε ένα μέλλον που θα αποκτήσει το βάρος της Ιστορίας του ελληνικού πολιτισμού.
Πώς σας έχει επηρεάσει η μνήμη της Μικρασιατικής Καταστροφής;
Σε προσωπικό επίπεδο δεν έλκω την καταγωγή από τις ακτές της Ιωνίας. Στα παιδικά μου όμως χρόνια με σφράγισαν -σαν μια ανάμνηση τραγικής αγωνίας- οι αναζητήσεις του Ερυθρού Σταυρού παρακολουθώντας τις τα καλοκαίρια στο τραντζιστοράκι μαζί με την αγαπημένη θεία εξ αγχιστείας, τη Σουλτάνα από την Προύσα που έψαχνε τα αδέλφια της.
Συνεχίζοντας να αναφέρομαι στη μνήμη δεν μπορώ να μην θυμηθώ το απαξιωτικό “Σμυρνιά” με το οποίο το σόϊ της μάνας μου αποκαλούσε την άλλη, πάλι εξ αγχιστείας, καλόψυχη και χρυσοχέρα νοικοκυρά θεία Κατίνα....
Τα “μικρασιάτικα” με επισκέφτηκαν στη ζωή μου αρκετά αργότερα, όταν -υπηρετώντας ως εκπαιδευτικός για χρόνια στη Λήμνο- ήρθα σε επαφή με την κουλτούρα, τη μουσική και το ταπεραμέντο των εκεί εγκατεστημένων μικρασιατών απ’ το Ρείσντερε και την Κούταλη.
Η Μικρασιατική καταστροφή αποτελεί κορυφαίο τραγικό ιστορικό γεγονός που συνέπειές του τις πλήρωσε ο απλός λαός.
Μελετώντας το τι προηγήθηκε -από τον Α΄ παγκόσμιο πόλεμο και τη συνθήκη των Σεβρών, τον εγχώριο μεγαλοϊδεατισμό και τη συμπεριφορά των τότε “συμμάχων” που όδηγησαν στη σφαγή του Ελληνικού πληθυσμού- αλλά ακόμα και το «εδώ» των προσφύγων, αποφάσισα να αναδείξω με την τέχνη μου αυτή την ανθρώπινη περιπέτεια που κάθε βράδυ επίμονα μας σιγοψυθιρίζουν τα «φώτα απέναντι»....
Πώς προσεγγίσατε την διδασκαλία και διεύθυνση της Μικρασιατικής Σουίτας;
Η Μικρασιατική σουίτα μας εμπεριέχει ενδιαφέρουσες διδακτικές και ερμηνευτικές προκλήσεις. Τα δώδεκα τραγούδια αντιμετωπίστηκαν από τον Δημήτρη Μηνακάκη μουσικά ως μικρές αυτόνομες ψηφίδες, με ενιαίο όμως μουσικό ύφος που ενώ είναι δυτικότροπο ακουμπά και στη βυζαντινή μουσική παράδοση.
Η χορωδιακή γραφή του προβάλει τις αρετές κάθε φωνητικής ομάδας, παρέχοντάς τους τη δυνατότητα αυτές επιμέρους να αναδειχθούν και σολιστικά, ενώ συγχρόνως συνοικοδομούν ένα ηχητικό σύνολο.
Ορχηστρικά η κομψή στυλιστικά ενορχηστρωτική γραφή του συνθέτη “ανοίγει” τον μουσικό ορίζοντα πολύ γνωστών μελωδιών. Έτσι στην ουσία έπρεπε να διδαχθούν εξ αρχής τα γνωστά-άγνωστα τραγούδια και να τονισθούν εκ νέου οι αισθητικές τους λεπτομέρειες.
Η ρυθμολογία επίσης των τραγουδιών -η οποία συνήθως υποφέρει “κλειδωμένη” σε στερεοτυπικές εμπορικών προθέσεων μουσικές εκτελέσεις- προσεγγίζεται εκ νέου και λειτουργεί ως ένα επιλέον εκφραστικό εργαλείο για μουσικούς και χορωδούς.
Μέλημά μου ήταν επίσης να θυμίζω συνεχώς στην ομάδα μου ότι δεν “γιορτάζουμε” τη Μικρασιατική καταστροφή αλλά Τιμούμε τους Μικρασιάτες και τον πολιτισμό τους.
Πώς ήταν η συνεργασία με όλους τους συντελεστές της παράστασης;
Με τους συνεργάτες μου αποτελούμε “φυλή”... Οι αγαπημένοι μου άνθρωποι του Libro Coro, οι ηθοποιοί, οι συνεργάτες μπρος και πίσω από τη σκηνή γνωριζόμαστε και δουλεύουμε μαζί χρόνια και ακόμα και οι “νέοι” στα project με κάποιο τρόπο “παλιώνουν όμορφα” μετά την πρώτη ώρα γνωριμίας!
Έχουμε μάθει να συμφωνούμε, να διαφωνούμε (δεν μας έχει βγει άδικα το παρατσούκλι “η Χορωδία με τους πολλούς μαέστρους”) να συναποφασίζουμε, να είμαστε πειθαρχημένοι, συνεργατικοί, αποτελεσματικοί, μα πάνω απ΄όλα να χαιρόμαστε με αυτό που κάνουμε. Ίσως η εργατικότητα να αποτελεί μια λέξη που κυρίαρχα διαπνέει όλους τους συντελεστές της παράστασης.
Ποια είναι η φιλοσοφία και το όραμα με τα οποία δημιουργήσατε το Πειραϊκό Φωνητικό Σύνολο Libro Coro;
To Φωνητικό Σύνολο Libro Coro λειτουργεί σαν μια μουσική κολεκτίβα που υπηρετεί όχι μόνο τη μουσική αλλά και τις παραστατικές τέχνες γενικότερα.
Αρχικά στελεχώθηκε από ανθρώπους κάθε ηλικίας που κατοικούν στις γειτονιές του ευρύτερου Πειραιά, αλλά η δυναμική του έφερε κοντά μας μέλη και από άλλα σημεία της Αθήνας.
Προαπαιτούμενο για τη συμμετοχή κάποιου στην ομάδα υπήρξε πάντα η αγάπη για τη μουσική και η συνέπεια στις πρόβες.
Η μουσική εκπαίδευση είναι δουλειά δική μου και των συνεργατών μου όπως η καθηγήτρια μονωδίας και συνεργάτης κ. Κλεοπάτρα Παπαχειμώνα η οποία στηρίζει χρόνια την ομάδα και μοιράζεται το ίδιο όραμα μαζί μου.
Το Libro Coro διαμορφώθηκε στα χρόνια ως “κοινός τόπος” όπου άνθρωποι που η σκληρή καθημερινότητα τους είχε αποκλείσει από την τέχνη, συναντήθηκαν, έμαθαν, δημιούργησαν μουσική και στη συνέχεια “λειτούργησαν” καλλιτεχνικά συμμετέχοντας σε παραστάσεις.
Ποιες είναι οι προκλήσεις που έχετε συναντήσει στην μέχρι τώρα πορεία σας;
Το να κάνεις τέχνη με τα χέρια δεμένα στην πλάτη είναι η διαρκής πρόκληση με την οποία ξεκινάει η κάθε μέρα μου. Θεωρητικά αλλά και πρακτικά η ενασχόληση με το τραγούδι ατομικό ή ομαδικό είναι σα να εργάζεσαι σε κινούμενη άμμο.
Η φωνή αυτοπροσδιορίζεται από το ίδιο το άτομο που την υπηρετεί και το σώμα του με το οποίο την παράγει. Κάθε φορά φτάνει η ημέρα της συναυλίας και τρέμεις για το τι έχει ξημερώσει σε κάθε ένα από τα μέλη της ομάδας...
Το σημαντικό όμως είναι κάτι άλλο. Έχω την αίσθηση ότι οι μεγάλες προκλήσεις βρίσκονται μπροστά μας, μια και μετά την πανδημία και την γενικότερη οικονομική κρίση που έχει ξεσπάσει θα πρέπει να επαναπροσδιοριστούν οι τρόποι δημιουργίας και παρουσίασης της τέχνης.
Σε αυτή λοιπόν τη άγρια νέα συνθήκη, για μένα αποτελεί πρόκληση να υπηρετήσω μία μουσική τέχνη προαγωγική, πρωτοποριακή, επουλωτική για τον άνθρωπο, όπως αποτελεί πρόκληση και καθήκον να υποστηριχθεί η επαγγελματική υπόσταση των ανθρώπων που ζουν από την τέχνη.
Τι σημαίνει για εσάς η μουσική;
Σαν κοινωνικός άνθρωπος η μουσική αποτελεί για εμένα μία κοινωνική λειτουργία. Με αυτήν προσπαθώ να διειδύσω στον κόσμο, να προσπαθήσω να τον ερμηνεύσω, να τον “γνωρίσω”...
Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια;
Στα χρόνια που υπάρχει το Libro Coro δημιουργήθηκαν, εκτός από την κεντρική μικτή χορωδία, και άλλα δύο σύνολα: το ανδρικό και το παιδικό νεανικό.
Θα επιθυμούσα να αναδειχθούν οι μουσικές δυναμικές και των τριών φωνητικών ομάδων μέσα από τις νέες μας παραγωγές και παράλληλα να αποτυπωθεί δισκογραφικά το έργο μας.
Σε προσωπικό επίπεδο ετοιμάζω τις μουσικές για το θεατρικό έργο “ΠΑΚΟ ΓΙΟΥΝΚΕ” του Περουβιανού Vallejo Cesar που θα παρασταθεί τη νέα χρονιά.
