Η ομορφιά, η ποίηση, η ευλάβεια και η αρμονία σε όλο τους το μεγαλείο.
Ο θεσπέσιος Κήπος του Ιδρύματος Marc de Montalembert άνοιξε για μία ημέρα, την Κυριακή 17 Οκτωβρίου 2021 και υποδέχθηκε το κοινό σε μια χαρούμενη φθινοπωρινή γιορτή.
Η συνομιλία που ακολουθεί, με τους γονείς του Marc και ιδρυτές, Marc Rene' & Manuela de Montalembert, χρονολογείται από τον Μάϊο του 2013 και είχε δημοσιευθεί στο περιοδικό "ΛΩΤΟΣ".
Στα οκτώ χρόνια που μεσολάβησαν από τότε το Ίδρυμα συνεχίζει αδιάλειπτα τις δράσεις του προσφέροντας σημαντικό έργο στη Ρόδο, στη Μεσόγειο και στον Κόσμο.
Σύμφωνα με την επιθυμία πολλών αναγνωστών αναδημοσιεύουμε εδώ αυτούσια εκείνη την συνέντευξη.
Ίδρυμα Marc de Montalembert
Φτερά για τους νέους
Είναι μια λαμπερή ανοιξιάτικη μέρα. Μια γλυκιά διακριτική ευωδιά πλανιέται στην ατμόσφαιρα. Το αεράκι φυσάει απαλά, καθώς βαδίζω στα στενά της Παλιάς Πόλης για να επισκεφθώ το ζεύγος de Montalembert. Φθάνω μπροστά σ’ έναν πετρόχτιστο τοίχο. Μια καλαίσθητη μπρούντζινη πινακίδα επάνω στην κομψή ξύλινη πόρτα γράφει: “Fondation Marc de Montalembert”. Δεν είναι η πρώτη φορά που έρχομαι εδώ. Κι όμως, σε καθε μου επίσκεψη, μένω άφωνη και γοητευμένη μπροστά στην ασύλληπτη ομορφιά και ηρεμία που αντικρίζω μόλις διαβώ το κατώφλι του Κήπου.
«Γοητεία είναι αυτό που δεν λέγεται, αυτό που δεν φαίνεται, αυτό που υπονοείται, αυτό που υπαινίσσεται χωρίς να θέλεις να υπαινιχθείς τίποτα», αναφέρει ο Γάλλος φιλόσοφος και κοινωνιολόγος Ζαν Μποντριγιάρ (1929-2007) στη «Γοητεία» (μετάφραση Γιάννης Εμίρης, εκδόσεις «Θεωρία»).
Είχα την τύχη να γνωρίσω τους Montalembert μέσα από κοινούς φίλους. Άνθρωποι ευγενείς - μεταφορικά και κυριολεκτικά - με γοήτευσαν από την πρώτη στιγμή. Άνθρωποι που μπόρεσαν να κάνουν την μεγάλη υπέρβαση και να μεταλλάξουν τον πόνο τους σε ευτυχία για τους άλλους, πλαισιώνοντας την ευεργετική δράση τους με αφοπλιστική διακριτικότητα και σεμνότητα. Αγαπώ τη θετική αύρα που φέρνουν στο πέρασμά τους - μια ανάλαφρη νότα δροσιάς, πίστης, ελπίδας.
Το καθιερωμένο ραντεβού μία συγκεκριμένη ημέρα του χρόνου στον χώρο του Ιδρύματος Μarc de Montalembert, απέχει πολύ από τις συνηθισμένες κοσμικές φιλανθρωπικές εκδηλώσεις.
Στον Κήπο -δημιούργημα της Μανουέλας στη μνήμη του γιού τους Μαρκ- που ανοίγει κάθε χρόνο ανήμερα του Αγίου Μάρκου, δίνεται μια γιορτή για φίλους. Ζεστή, ουσιαστική και πολύ σημαντική για τη σωτηρία της ψυχής, όπως λέει και το τραγούδι. Έτσι αισθάνομαι όταν βρίσκομαι εκεί.
Και σίγουρα το ίδιο και κάτι παραπάνω αισθάνονται όλοι οι νέοι που κάθε χρόνο διηγούνται στο κοινό που παρευρίσκεται στη γιορτή, πώς η υποτροφία που τους πρόσφερε το Ίδρυμα για ένα χρόνο άλλαξε τη ζωή τους εμπλουτίζοντάς την με μία μοναδική εμπειρία.
Συνέντευξη στην Ευρυδίκη Κοβάνη
Πώς και πότε αποφασίσατε να δημιουργήσετε το Ίδρυμα;
Manuela: Μετά το ατύχημα του γιού μας (σ.σ.: ο Μarc de Montalembert χάθηκε σε ατύχημα το καλοκαίρι του 1993 σε ηλικία 21 ετους. Βρισκόταν με φίλους για υποβρύχιο ψάρεμα στα νερά της Ν.Α. Μεσογειου), θέλησα ν’ ακολουθήσω τα ίχνη του κάνοντας το ίδιο ταξίδι. Μπήκα στο ίδιο καΐκι, έκανα την ίδια διαδρομή και το βράδυ κοιμήθηκα στο δωμάτιο που είχε κοιμηθεί ο Marc, στην αγαπημένη του πανσιόν της παλιάς πόλης.
Το πρωί ξύπνησα σε μια μαγική ατμόσφαιρα: ανοίγοντας το παράθυρο του δωματίου είδα μπροστά μου το μεσαιωνικό τείχος της Παλιάς Πόλης, το παρεκκλήσι του Αγίου Μάρκου απέναντι κι ένα χώρο ανάμεσά τους που μάλλον έμοιαζε... αφημένος στην τύχη του.
Δεν είναι εύκολο να περιγράψω με λόγια αυτό που ένιωσα. Ήταν σαν εκείνη τη στιγμή να είχε καθοριστεί κάτι σημαντικό στη ζωή μας, που όμως ούτε εγώ ούτε ο σύζυγός μου γνωρίζαμε τι θα μπορούσε να ήταν.
Μοιραστήκαμε τις πρώτες σκέψεις μας με τον αείμνηστο Ηλία Κόλλια, που εκείνη την περίοδο είχε τη θέση του Έφορου Αρχαιοτήτων. Ο Ηλίας κατάλαβε αμέσως τι θέλαμε να κάνουμε και η βοήθεια που μας πρόσφερε στάθηκε ανεκτίμητη για ό,τι επρόκειτο ν’ ακολουθήσει.
Μας έφερε άμεσα σε επαφή με τον δικηγόρο Γιώργο Βρούχο, που φρόντισε με κάθε επιμέλεια την τακτοποίηση όλων των νομικών διαδικασιών για την μεταβίβαση του χώρου που μας είχε μαγέψει.
Έτσι μόλις όλα ήταν έτοιμα ο τίτλος ιδιοκτησίας του χώρου, που υπάρχει σήμερα, πέρασε απ’ ευθείας στον Δήμο Ροδίων σαν Δωρεά του Ιδρύματος Marc de Montalembert.
Με ποια φιλοσοφία και ποια αισθητικά κριτήρια δημιουργήσατε τον Κήπο;
Ο Κήπος για να διαμορφωθεί σ’ αυτό που βλέπετε τώρα, πέρασε απο ποικίλες επίμονες και επίπονες διαδικασίες.
Όμως η διαδρομή αυτή γέμισε χαρά όλους όσους ενεπλάκησαν στην ολοκλήρωση αυτού του οράματος.
Ανάμεσα στα κυπαρίσσια, στα εσπεριδοειδή, στα φυτά και στα λουλούδια κυριαρχεί το λευκό χρώμα που δίνει στο σύμβολο αυτό της μνήμης και της πνευματικής ανάτασης μία άλλη διάσταση.
Η ίδια του η γεωγραφική θέση, ανάμεσα στο Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου, το Παλάτι των Ιπποτών και το παρεκκλήσιο του Αγίου Μάρκου, προσδιορίζει την ιερότητα της τοποθεσίας. Σύμφωνα με πηγές, ο κήπος υπήρχε από τον 13ον αιώνα και διαμορφώθηκε με στοιχεία και από τις δύο τεχνοτροπίες, τη μεσαιωνική και την οθωμανική.
Είναι πολλά τα στοιχεία που προσδιορίζουν την ιδιαιτερότητα αυτού του χώρου. Το τρεχούμενο νερό σαν παρουσία και συμβολισμός, η φύτευση σε τετράγωνα και παραλληλόγραμμα σχήματα, τα αρωματικά και θεραπευτικά φυτά, η δημιουργία συμβολικών χώρων μέσα στον κήπο είναι μερικά απο αυτά.
Ποιος είναι ο σκοπός, το πνεύμα και οι δράσεις του Ιδρύματος Marc de Montalembert;
Marc Rene': Δίνουμε κάθε χρόνο υποτροφίες σε νέους και νέες ηλικίας αρκετά κάτω των 30 ετών, που κατάγονται απο κάποια Μεσογειακή χώρα. Σκοπός του Ιδρύματος είναι να υποστηρίξει, μέσω αυτών των υποτροφιών, την επιθυμία νέων ανθρώπων να ανακαλύψουν και διερευνήσουν, επάνω σε θέματα της επιλογής τους, τον πλούτο και την διαφορετικότητα των Μεσογειακών πολιτισμών.
Από το 1994 έως σήμερα το Ίδρυμα έχει στηρίξει 25 προγράμματα που υπέβαλαν νέοι από 7 Μεσογειακές χώρες.
Επιπλέον σε συνεργασία με το Εθνικό Ινστιτούτο Ιστορίας της Τέχνης των Παρισίων, το Ιδρυμα βραβεύει μελετητές ή ερευνητές, που έχουν δημοσιεύσει διατριβές έρευνας υψηλού επιπέδου στον τομέα της Ιστορίας της Τέχνης στη Μεσόγειο. Το έπαθλο απονέμεται κάθε χρόνο σε επίσημη τελετή στο Παρίσι.
Στην έδρα του Ιδρύματος, εδώ στην Παλιά Πόλη της Ρόδου, γίνονται συναντήσεις και σεμινάρια σχετικά με τον πολιτισμό της Μεσογείου με τη συμμετοχή καθηγητών και σπουδαστών που φιλοξενούνται στους χώρους του. Το Ίδρυμα δεν διοργανώνει αυτές τις συναντήσεις, απλά τις φιλοξενεί.
Σκοπός όλων αυτών είναι να αναπτύξουμε την αλληλοκατανόηση μεταξύ των νέων και να ενθαρρύνουμε τον διαπολιτισμικό διάλογο στις χώρες της Μεσογείου.
Και κυρίως, να επιτρέψουμε στους νέους ν’ ανοίξουν τα φτερά τους και να ασχοληθούν με αυτό που λαχταράει η ψυχή τους, ακόμα και σε εποχές οικονομικής και πολιτισμικής κρίσης σαν αυτή που διανύουμε στις μέρες μας.
Πιστεύετε ότι θα βοηθούσε η συμβολή του δημόσιου φορέα σε πρωτοβουλίες όπως η δική σας;
Η συνεργασία του δημόσιου φορέα με ένα φιλανθρωπικό Ίδρυμα είναι πολύ σημαντική. Όλα είναι θέμα ανθρώπων και θετικής στάσης και νοοτροπίας. Από την αρχή είχαμε πολύ καλή σχέση και με τον τότε δήμαρχο τον κ. Γιαννόπουλο, με τον τότε Νομάρχη και σημερινό Περιφερειάρχη κ. Μαχαιρίδη, με την Λη Μηναΐδη και άλλους παράγοντες του νησιού. Πολλοί απο αυτους συνεχίζουν να παραβρίσκονται στις απονομές των υποτροφιών του Ιδρύματος ανήμερα του Αγίου Μάρκου κάθε χρόνο.
Ποιες στιγμές θυμάστε σαν τις πιο ευτυχισμένες σας σε όλη αυτή την πορεία;
Manuela: Ήταν ένα γλυκό ανοιξιάτικο μεσημέρι όταν όλοι όσοι είχαμε δουλέψει για τεσσερα χρόνια, συγκεντρωθήκαμε γύρω απο ένα τραπέζι και γιορτάσαμε περήφανοι και χαρούμενοι την ολοκλήρωση ενός τόσο πολύπλοκου έργου.
Marc Rene': Για μένα η πιο ευχάριστη στιγμή είναι όταν βλέπω στα σεμινάρια τους νέους συγκεντωμένους στους χώρους του Ιδρύματος να μιλούν, να συζητούν, να ανταλλάσσουν απόψεις, να διψούν για γνώση, να χαίρονται αυτή την τόσο δημιουργική διαδικασία. Είναι μία εικόνα που με κάνει πάντα πολύ χαρούμενο.
Manuela: Και ο Marc ήταν έτσι, φιλομαθής, εξωστρεφής, κοινωνικός, μιλούσε ξένες γλώσσες, λάτρευε την επικοινωνία και είχε πολλούς φίλους.
Τι ονειρεύεστε για το μέλλον του Ιδρύματος;
Θα θέλαμε στο μέλλον το Ίδρυμα να διατηρηθεί και να συνεχίσει πάντα με το ίδιο πνεύμα. Φυσικά χρειάζεται μέριμνα, άνθρωποι να ασχολούνται με ζήλο και οπωσδήποτε όραμα και προοπτική.
Πώς περνάτε όταν βρίσκεστε στη Ρόδο;
Η ζωή μας στη Ρόδο είναι πολύ ευχάριστη. Ερχόμαστε κάθε άνοιξη και φθινόπωρο, που είναι οι περίοδοι του έτους όπου οι δραστηριότητες του Ιδρύματος είναι σε πλήρη εξέλιξη.
Έχουμε πλέον πολλούς αγαπημένους φίλους και χαιρόμαστε τη συντροφιά τους κάθε χρόνο που βρισκόμαστε εδώ.
Κάποιοι από τους φίλους μας είναι γνωστοί και επώνυμοι, κάποιοι άλλοι απλοί άνθρωποι της γειτονιάς - τους αγαπάμε και τους νιώθουμε όλους δικούς μας.
Και φυσικά, λατρεύουμε το φως και την ομορφιά αυτού του νησιού που έμελλε να παίξει ένα πολύ σημαντικό ρόλο στη ζωή μας.
Σας ευχαριστώ
Ρόδος, Μάϊος 2013 - Περιοδικό "ΛΩΤΟΣ", τεύχος 67
