Η Δήμητρα Νικητέα στα 23 της χρόνια, κάνει ένα τολμηρό βήμα και βουτάει, ανεβάζοντας την πρώτη της solo παράσταση.
Στη stand up comedy "Πνίγομαι" στο Θέατρο Αλκμήνη, η Δήμητρα πνίγεται με τις εξής απορίες:
- Τελικά το 10 είναι μόνο για το Θεό;
- Θα μπορούσε ο Φεμινάζι να είναι ο Χίτλερ φασαία Εξαρχειώτισσα;
- Δουλεύει όντως, ο πατέρας μου που είναι Συνταγματάρχης;
- Πού είναι οι φανταστικοί μας φίλοι;
- Γιατί όλοι είναι αγανακτισμένοι στη λαϊκή αγορά;
- Ποιος παρανοϊκός σκέφτηκε τα έθιμα για να μην φάει ποτέ κράξιμο;
- Δεν είναι λίγο άδικο το βραβείο στην ιππασία να το παίρνει ο άνθρωπος και όχι το άλογο;
- Θα έριχναν τον αυτιστικό αδελφό μου, άραγε, στον Καιάδα;
- Πού χάθηκε ο Φλοριάν;
- Πού δουλεύουν πλέον οι νάνοι του Φορ Μπουαγιάρ;
- Θα μπορούσε ο Πλεύρης να κάνει φοβερά ASMR βίντεο;
- Πώς θα ηταν ο εθνικός μας ύμνος αν τον είχε γράψει ποιητής του Instagram;
Μια παράσταση ραμμένη για ανθρώπους που είναι λάτρεις του σουρρεάλ, της αυτοσαρκαστικής και ειρωνικής κωμωδίας, του meta, της παράνοιας, γεμάτη πόνο, απογοήτευση και συνάντηση με το εσωτερικό μας παιδί.
Με δεδομένα όλα τα παραπάνω, μία κλασική συνέντευξη μαζί της θα ήταν ατόπημα!
Συνέντευξη στην Ευρυδίκη Κοβάνη
Το χιούμορ είναι έμφυτο ή επίκτητο χαρακτηριστικό;
Αυτή είναι μια απάντηση, που μόνο η επιστήμη την απαντά χωρίς επιπολαιότητα. Το μόνο σίγουρο είναι ότι, όσο περνάνε τα χρόνια οι κλάδοι που μελετούν την ανθρώπινη συμπεριφορά, χρησιμοποιούν στον επιστημονικό λόγο, όλο και λιγότερο τον όρο “εκ γενετής”.
Τέλος πάντων, άσε τι λένε οι γιατροί, εγώ θα σου πω.
Εγώ, λοιπόν, πιστεύω πως καμιά συμπεριφορά και δεξιότητα δεν είναι έμφυτη. Το χιούμορ δε, που είναι μια συνιστώσα αντιληπτικών και επικοινωνιακών δεξιοτήτων που κάθε μια από αυτές τις εξασκεί συνεχώς, δεν έχει καν ταβάνι.
Το χιούμορ θέλει εξάσκηση, να έχεις λίγο sensory processing sensitivity της στιγμής και αυτό απαιτεί κίνητρο.
Θες να σε προσέξουν; Θες να γίνεις ο αγαπητός της παρέας; Θες να την πέσεις σε κάποια; Κίνητρα είναι όλα.
Αυτό που λένε ας πούμε κάποιοι ανεκδιήγητοι άντρες “Οι γυναίκες δεν κάνουν χιούμορ”, είμαι σε φάση, κάτσε ρε φίλε, εσύ και η παρέα σου και μια μεγάλη μερίδα ανδρών πριν κάτι χρόνια φτιάξατε κάποιους κανόνες κοινωνικούς, προφανώς υπέρ σας. Και μέσα σε αυτούς αποφασίσατε πως το μόνο που αρκεί για να είναι άξια προσοχής μια γυναίκα είναι η εμφάνιση. Άρα της κατήργησες το κίνητρο να ασκήσει χιούμορ.
Της είπες “Κορίτσι μου, δεν χρειάζεται να προσπαθήσεις.” Και τώρα τι; Ζητάς τα ρέστα; Γιατί δεν είστε αστείες; Που εν τω μεταξύ αυτοί που τα λένε αυτά και καλά παραπονιούνται πως οι γυναίκες δεν είναι αστείες, στην πραγματικότητα, δεν θέλουν να είναι αστείες.
Στο θέμα μας.
Για μένα δεν υφίσταται το “Γεννήθηκα αστείος/α” - όπως και έχω απομυθοποιήσει κάθε φράση που ξεκινά με “Γεννήθηκα ___” Βασικά, δεν πιστεύω καν στο “Γεννήθηκα”.
Τελεία.
Είμαστε αλγόριθμος. Change my mind. Κάτι που κλασικά μπορούν να κάνουν μόνο οι αλγόριθμοι. Τι; Δε λένε αυτά οι γιατροί; Ρε εγώ θα σου πω.
Πώς ξεχωρίζει το καλό από το κακό χιούμορ;
Δεν υπάρχει καλό και κακό. Όλα αυτά είναι έννοιες που τις φτιάξαμε μικροί για να αυτοπροστατευτούμε, είχαμε τη λεγόμενη “άμυνα σχάσης”.
Τώρα που είμαστε ενήλικοι πρέπει να απαλλαχτούμε από ακραίους διαχωρισμούς. Υπάρχει ίσως το ανώριμο χιούμορ, πρωτόλειο, το αναμενόμενο, το ακαλλιέργητο.. (πέφτει το βλέμμα της καταλάθος στην τηλεόραση που παίζει Σεφερλή)... Ναι, ντάξει… αυτά που έλεγα πριν… στο περίπου…
Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με το stand up comedy;
Για τα λεφτά.
Προϋποθέτει γνώσεις υποκριτικής ή όχι;
Θεωρητικά όχι και αυτό ισχύει ακόμα και στις συμβατικές θεατρικές παραστάσεις, στον κινηματογράφο και στην τηλεόραση.
Πολλές φορές το cast επιλέγει και ανθρώπους που δεν έχουν καμία επαφή το αντικείμενο και αυτό γιατί έψαχνε κάποιον που να παίζει πάρα πολύ καλά τον εαυτό του. Ήθελαν έναν μανάβη και πήραν έναν μανάβη, γιατί κανένας ηθοποιός δεν μπορεί να παίξει πιο καλά έναν μανάβη, από έναν άνθρωπο που κάνει 30 χρόνια το μανάβη (συνειδητοποιεί ότι έχει πει πολλές φορές τη λέξη “μανάβη”).
Αυτό είναι το ζητούμενο και στο stand up comedy: να μπορείς να παίξεις πολύ καλά τον εαυτό σου, με παρουσία άγνωστου κόσμου και με έτοιμο script και όχι με αυθόρμητο λόγο, ελεύθερο συνειρμό.
Σίγουρα, δεν είναι εύκολο να κάνεις τον εαυτό σου σε μία τέτοια άβολη συνθήκη. Εδώ, σε παίρνει τηλέφωνο άγνωστος αριθμός και αλλάζεις ακαριαία και ασυνείδητα τη φωνή σου, κάνεις την “καλή” σου, την ευγενική.
Όλα αυτά δεν προϋποθέτουν γνώσεις υποκριτικής. Αλλά αυτογνωσία, να βρεις δηλαδή τη φωνή σου, ηρεμία και αυτοπεποίθηση. Να πιστεύεις ότι η φωνή σου είναι αστεία και να μην είσαι κακέκτυπο φωνών άλλων κωμικών που έχουν βρει τη συνταγή και έχουν πετύχει.
Στην τελευταία περίπτωση, έχεις ενστικτώδεις γνώσεις υποκριτικής, που εν τέλει καλύτερα, να μην τις είχες. Γιατί λειτουργούν εις βάρος σου.
Έχουμε δει πολλές φορές αποτυχημένες προσπάθειες legit ηθοποιών σε βραδιές ανοιχτών μικροφώνων.
Ούτε σαρδάμ έκαναν, ούτε άγχος σκηνής, απεναντίας, περίσσεια άνεση έβλεπες. Κι όμως, τίποτα πιο καταστροφικό από το να μιλάς με υπερβολή και πομπώδες ύφος, να μιλάς σαν την Όλγα Πραζόρωφ του Τσέχωφ, για dickpics που πήρε από τον μανάβη (συνειδητοποιεί ότι απλά γελάει με τη λέξη “μανάβης”).
Το stand up comedy είναι προσωπικό, άμεσο, οργανικό και ειλικρινές. Κατάθεση ψυχής, αν μου επιτρέπεται. (Ανάβει τσιγάρο). Δεν σας πειράζει ο καπνός, έτσι;
Να διευκρινίσω πως όλα αυτά που λέω, ισχύουν στην μοναδική περίπτωση που ο κωμικός διαλέγει επί σκηνής να κάνει τον εαυτό του και όχι κάποιον χαρακτήρα. Δηλαδή στην συχνότερη περίπτωση Έλληνα/Ελληνίδας κωμικού.
Στην περίπτωση που ο κωμικός διαλέξει να κάνει κάποιον οικείο χαρακτήρα π..χ του Tim Heidecker, θέλει γνώση, μελέτη και συνέπεια του χαρακτήρα κάθε δεύτερο.
Είναι πολύ επίφοβο και όσες φορές εγώ το επιδίωξα, πολύ φοβάμαι πως έμοιασα με την τύπισσα που μιλούσε σαν την Όλγα Πραζόρωφ για τις dickpics του μαν….Οκ, άλλο.
Από πού αντλείτε έμπνευση για τα κείμενά σας;
Μπορώ να γράψω κείμενα μόνο για κάτι που το ξέρω καλά. Και αυτό που ξέρω καλύτερα από όλα, είναι την ιστορία του εαυτού μου. (Είπε και έδειξε τον διπλανό της). Έχω ελεύθερες πηγές, ήμουν μάρτυρας σε οτιδήποτε συνέβη παντού,
Πώς γεννήθηκε η παράσταση «Πνίγομαι»;
Στην προηγούμενη συνέντευξη απάντησα από τυχαιότητα, μου προτάθηκε και είπα ναι.
Συνειδητοποίησα, όμως, πως έγινε από πραγματική ανάγκη ελευθερίας έκφρασης.
Θα πει κανείς εξωτερικός, πως το stand up, μοιάζει αρκετά ανοιχτό πεδίο εργασίας με προοδευτικούς ανθρώπους, χωρίς μεσολαβητές, αφεντικά, προϊσταμένους και επιτροπές. Ότι το ταλέντο, ας πούμε, θα σε πάει μπροστά και ότι ο κόσμος μόνο καθορίζει την εξέλιξη σου.
Δεν είναι έτσι ακριβώς, όσο παίζεις ακόμη σε mix line up παραστάσεις. Δεν είσαι freelancer της δουλειάς σου, αλλά ωρομίσθιος μεροκαματιάρης, που πολλές φορές για να βγει η δουλειά, καταπιέζεσαι και ανέχεσαι και συμπεριφορές.
Η solo ή double bill παράσταση είναι ο μοναδικός τρόπος να βιοπορίζεσαι και παράλληλα να κάνεις τη δουλειά σου όπως ακριβώς την επιθυμείς, με όποια πρόσωπα, σε χρόνους και μέρη που σε ευχαριστούν.
Και όλα αυτά έχουν κόστη, το άγχος, την ευθύνη και πολλές φορές τη μοναξιά.
Τι έχει στο στόχαστρο;
Εμένα (ξανά έδειξε το διπλανό της), τον Δεγαμηνιώτη. Και τον Πάνο Βλάχο.
Η προετοιμασία, η παράσταση ή το μετά έχουν περισσότερο ενδιαφέρον;
Πάρα πολλοί κωμικοί σιχαίνονται το γράψιμο νέου υλικού.
Για μένα η σύλληψη μιας κωμικής ιδέας είναι λόγος ύπαρξης, είναι ο λόγος που σηκώνομαι από το κρεβάτι.
Και θα με ρωτήσετε, “Ξυπνάς πάντα με αυτό τον τρόπο; Δεν σε έχει απογοητεύσει;” Ναι… σίγουρα, προβληματικό ξυπνητήρι. Και δεν πιάνει η δικαιολογία “Συγγνώμη που άργησα παιδιά, δυστυχώς η ανάγκη μου να κράξω το Μπογδάνο στο twitter δεν ήταν πολύ ισχυρή σήμερα.” Ναι, γενικά, μη τη λέτε, δε πιάνει.
Επίσης, είμαι και άνεργη… Ναι… Γενικά για κάποιο λόγο μάλλον υπάρχουν, κανονικά ξυπνητήρια..
Λοιπόν, επειδή έχω εμπειρία σε αυτό το κομμάτι, σας συμβουλεύω να μπαίνετε στις αφυπνίσεις του κινητού, βάλτε 6:50, 7:00, 7:03, όπως όλοι οι φυσιολογικοί άνθρωποι. Διπλοκοιτάξτε να είναι A.M….και όχι απόγευμα…Γιατί, δεν πιάνει η δικαιολογία με το Μπογδάνο ούτε εκεί…Ναι… Τέλος πάντων. Τι έλεγα;
Ναι!
Θεωρώ πως η προετοιμασία είναι η πιο καλλιτεχνική, ευρηματική και δημιουργική φάση του κωμικού.
Ο καλλιτέχνης είναι εφευρέτης ιδεών, εικόνων, συναισθημάτων. Είναι η φάση που πρέπει να θεωρήσεις ότι οτιδήποτε συμβαίνει έξω στη ζωή, στον κόσμο, ακόμη και η πιο μικρή λεπτομέρεια είναι σημαντική και αξιοσημείωτη.
Δεν είσαι συλλέκτης παρατηρήσεων της ζωής, είσαι ΡΑΚΟσυλλέκτης όταν γράφεις κωμωδία. Και η μετριότητα της στιγμής, και η πλήξη, και αυτό που όλοι το κάνουν και το βαπτίζουν καθημερινότητα και τρόπο ζωής, για τον κωμικό είναι πολύτιμο.
Το act, σίγουρα, έχει κάποιο ενδιαφέρον αλλά, μεταξύ μας (σας παρακαλώ, να μείνει, όντως, μεταξύ μας) όχι καλλιτεχνικό.
Προϋποθέτει άλλες δεξιότητες: την νηφαλιότητα, την συγκέντρωση, τη πειθαρχία, την ανασυγκρότηση, την αυτό-ανύψωση ηθικού.
Αρετές που δεν συνάδουν τόσο με προφίλ καλλιτέχνη, αλλά με προφίλ αθλητή.
Όσο περίεργο κι αν ακούγεται για μένα, ο ηθοποιός είναι σαν αθλητής. Συνήθως, απόφοιτοι λυκείου. (Γέλασε μόνη της χωρίς να κατάλαβε και ίδια τι είπε. Την ίδια στιγμή η δημοσιογράφος διέκοψε απότομα το eye contact, προσποιήθηκε πως κοιτάζει την επόμενη ερώτηση).
Είναι αθλητής. Επάνω στη σκηνή, σκέφτεται πως δεν υπάρχει τίποτα πιο σημαντικό από το έργο. Ξανά λέω, από το έργο. Όχι, τίποτα πιο σημαντικό από τον ίδιο.
Αν ήταν πιο σημαντικός ο εαυτός μας θα είχαν ακυρωθεί πολλές παραστάσεις από πόνους, πυρετούς, αρρώστιες, θετικά τεστ κοβιντ… ώπα λάθος, άλλο, άλλο, από χωρισμούς, απώλειες, από το ότι καθυστέρησα επειδή η ανάγκη μου να κράξω τον Μπογδάνο στο twitter δεν ήταν πολύ ισχυρή σήμερα..
Όλα αυτά που τα θεωρούσες σημαντικά στη φάση “Προετοιμασίας” και πολύτιμο υλικό εκμετάλλευσης για την κωμωδία, ευτελίζονται τη στιγμή που ανεβαίνεις στη σκηνή.
Καλά, για τη χρονική φάση “μετά την παράσταση” δεν το συζητάω.
Η φάση “μετά την παράσταση” είναι η μπλε περίοδος μου, είναι ο λόγος που την πρώτη αγορά χρονοκάψουλας, θα την κάνω εγώ. Και φανταστείτε, θα αγοράσω τη χρονοκάψουλα και θα επιλέξω να περάσω την περίοδο της Κατοχής.
Ακόμα και αν έχει πάει καλά η παράσταση, είναι ένας χρόνος που δεν έχω καταφέρει ακόμη, να τον κάνω να μου αρέσει.
Είναι ένα διάστημα το οποίο αν δεν έχεις δουλέψει αρκετά τον εαυτό σου, όπως εγώ (δείχνει, πάλι, τον διπλανό της) λειτουργεί αυτομαστιγωτικά, ενώ θα έπρεπε να είναι χρόνος ξεκούρασης, ενδεχομένως, μιας μικρής αλλά όχι υπερβολικής, αυτοεπιβράβευσης.
Όσο περνάει ο καιρός, προσπαθώ να με ενδιαφέρει σε εκείνη τη φάση τι θα παραγγείλω από το efood. Γιατί 1 ώρα στην σκήνη είναι σαν τον αθλητισμό….δεν έχεις πτυχ…κουράζεσαι, και πεινάς τρελά.
Με τι γελάτε;
Με αυτή την ερώτηση όταν συνοδεύεται και με ένα “...εσείς οι νέοι;”
Γελάω με τον Tim Robinson, Tim & Eric και Tim Heidecker.
(Συνειδητοποιεί ότι γελάει με την λέξη “Tim”).
Γελάω με την άρνηση. Όταν ένας χαρακτήρας κάνει κάποιο λάθος κρίσης και αντί απλώς να παραδεχτεί το λάθος και να ζητήσει συγγνώμη, επιμένει στο λάθος, μέχρι το τέλος, επ’ άπειρον. Με την αυτοντροπή και την ετεροντροπή.
Μου αρέσει η αντικωμωδία, cringe comedy, η σουρρεάλ κωμωδία, το toilet humor, η παρωδία της pop κουλτούρας.
Προφανώς, εκτιμώ και την κλασική κωμωδία, ας πούμε παρατήρησης, ή μια καλή μίμηση, ή ένα πολύ βιωματικό storytelling. Γι’ αυτό και στην παράσταση ΠΝΙΓΟΜΑΙ επιδίωξα να καλύπτει ένα τεράστιο φάσμα κωμωδίας, όλα τα είδη, από λίγο. Γιατί το αστείο δεν είναι ένα πράμα.
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΔΗΜΗΤΡΑ ΝΙΚΗΤΕΑ
Η Δήμητρα Νικητέα γεννήθηκε το 1999 στην Αθήνα και ασχολείται με το stand up comedy από τα 18 της.
Έχει συνεργαστεί με το Netwix και με τη Lifo Podcast. Έχει συμμετάσχει σε αρκετά εγχώρια φεστιβάλ κωμωδίας: Αθήνα, Κρήτη, Αλεξανδρούπολη, Τρίπολη. Το 2019 ταξίδεψε με τρεις ακόμη κωμικούς στην Ζυρίχη.
Τον Μάιο του 2022 γύρισε την Ευρώπη μαζί με την Ήρα Κατσούδα πηγαίνοντας σε 10 πόλεις με την παράσταση "Φέραμε και λάδι".
Είναι συνδημιουργός του podcast "ΜΠΡΑΗΤ ΣΑΗΝΤ" που δημοσιεύεται από το Provocateur, το οποίο προκρίθηκε στο φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της Θεσσαλονίκης στην κατηγορία "Podcast", καθώς και πήρε ένα πλατινένιο και ένα χρυσό βραβείο στα Digital Media Awards.
Δήμητρα Νικητέα - "ΠΝΙΓΟΜΑΙ" (2ος Κύκλος)
STAND UP COMEDY
Στο Θέατρο Nous από την Παρασκευή 3 Μαρτίου και κάθε Παρασκευή στις 21:30.
