«Η μαγεία και η τέχνη είναι άφθονες κι έτσι είναι αδύνατο να τις κατακτήσεις. Όσο τις αποκαλύπτεις, τόσο κι άλλο εμφανίζονται»
Συνέντευξη στην Ευρυδίκη Κοβάνη
Σε λίγες ημέρες εγκαινιάζεται η έκθεσή σας «11 χρόνια σχέδιο». Πώς επιλέξατε τον τίτλο και πώς αντιπροσωπεύει τα έργα σας που θα δούμε;
Ο τίτλος είναι αρκετά περιγραφικός. Θα παρουσιάσω μια επιλογή σχεδίων των τελευταίων 11 ετών, από το 2010 έως και σήμερα. Μου αρέσει αυτό το παιχνίδι με τα νούμερα κι έτσι αποφάσισα να ορίσω τον αριθμό των σχεδίων στα 111. Θα υπάρχουν ενότητες, δύο ενότητες σχεδίων από οδοιπορικά μου στη Ρόδο, που ουσιαστικά έχω εκθέσει μόνο μέσω των media έως τώρα.
Μια ενότητα εξελίσσεται μέσα στα χρόνια και την έχω ονομάσει «Συχνότητες», τα αμφιδέξια συμμετρικά «Συντριβάνια» που μου προέκυψαν τα τελευταία χρόνια, σχέδια από τις μελέτες μου επάνω στις αρθρώσεις, τοπία, φανταστικά τοπία, σκίτσα, λίγα χαρακτικά, κ.α.
Πώς προέκυψε η συνεργασία σας με το Πάρκο Τέχνης και πώς ήταν η διαμονή σας;
Γνωριζόμαστε με το Δάμωνα, τον γλύπτη και μουσικό που λειτουργεί το Πάρκο, εδώ και κάποια χρόνια. Συνήθως το Πάρκο Τέχνης φιλοξενεί καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο που έρχονται για καλλιτεχνική διαμονή (arts residency) τα καλοκαίρια, φέτος όμως λόγω των περιορισμών η πρώτη καλλιτέχνιδα θα έρθει αρχές Ιουλίου. Έτσι μου πρότεινε ο Δάμων να μείνω εκεί τον Ιούνη και να δημιουργήσω και κάπως έτσι προέκυψε η έκθεση αυτή. Λατρεύω το χώρο καθώς συνδυάζει τις δυο μεγάλες μου αγάπες-γιατρειές: τη δημιουργικότητα της τέχνης και την απλότητα της φύσης!
Στην πιο πρόσφατη performance σας, δείξατε στο κοινό την διαδικασία δημιουργίας ενός έργου τέχνης, συγκεκριμένα ενός γλυπτού. Πόσο αποκαλυπτικός ή εξομολογητικός μπορεί να είναι ένας καλλιτέχνης διατηρώντας ταυτόχρονα τη μαγεία της τέχνης;
Θεωρώ πως η μαγεία υπόκειται κι αυτή στους νόμους της ροής. Όσο περισσότερο την αποκαλύπτεις, τόσο περισσότερο σου δίνεται κι άλλη. Η μαγεία και η τέχνη είναι άφθονες κι έτσι είναι αδύνατο να τις κατακτήσεις, όσο τις αποκαλύπτεις τόσο κι άλλο εμφανίζονται. Ποτέ δεν ένιωσα να ξεμένω από μυστικά, σαν η αποκάλυψη να μην έχει τέλος.
Η συγκεκριμένη performance την οποία αναφέρατε είχε τίτλο «Βίαιη Γλυπτική». Το να δει το κοινό εκ των έσω τη δημιουργία του συγκεκριμένου γλυπτού είχε σημασία, καθότι η δημιουργία εμπεριείχε κλωτσιές και μπουνιές, ήταν μια ειδικού τύπου διαδικασία δημιουργίας: αν κατανοήσει κανείς πως ο βίαιος τρόπος επηρεάζει άμεσα το αποτέλεσμα της μορφής - στην προκειμένη το γλυπτό και κατ’επέκταση το άτομο και την κοινωνία - κατανοεί ταυτόχρονα πως εάν αλλάξει ο τρόπος της συμπεριφοράς (άρα και της δημιουργίας), τότε θα αλλάξει και το αποτέλεσμα. Έχει να κάνει με την αδυναμία της βίας για ομορφιά και ήθελα να το πω, να το δείξω αυτό στον κόσμο. Δε μιλάω για αισθητική εδώ, γιατί το κάθε τι έχει την αισθητική του, αλλά για ομορφιά..
Ποια είναι η σχέση σας με το κοινό; Υπάρχει για εσάς ιδανικός αποδέκτης των έργων σας και, αν ναι, ποιος είναι;
Η ελευθερία της θάλασσας είναι και το όριό μας εδώ. Νομίζω πως σε ένα τέτοιο χώρο όπως το νησί της Ρόδου δεν μπορώ να έχω επιλογή στο κοινό μου, έτσι δημιουργώ, εκθέτω κι εκτίθεμαι για όποιον έχει τη διάθεση να διαθέσει την προσοχή του στη δουλειά μου. Υπάρχει και το διαδικτυακό κοινό αλλά εκτιμώ τη φυσική παρουσία.
Φυσικά υπάρχουν και οι ξένοι, οι τουρίστες ή όσοι έχουν μετακομίσει εδώ μόνιμα φέρνοντας άλλες επιρροές και αυτό κάνει την ανταλλαγή ιδεών πιο ενδιαφέρουσα από ότι φαντάζεται κάποιος απ’έξω, όταν δεν έχει την εμπειρία ενός τέτοιου νησιού.
Η τέχνη είναι μια γλώσσα, είναι σα να μιλάς. Ακούει όποιος βρει εκεί κάτι που τον απασχολεί.
Νομίζω πάντως πως σε γενικές γραμμές, δεν απευθύνομαι σε μάτια που περιμένουν να αναγνωρίσουν το οικείο, τουλάχιστον όχι εξωτερικά.
Το ιδανικό κοινό μου έχει περιέργεια, ανοιχτά αυτιά και μάτια.
Ποιοι ζωγράφοι σας έχουν επηρεάσει;
Ωραία ερώτηση. Θα απαντήσω στο ποιοί καλλιτέχνες, καθότι τις τελευταίες δεκαετίες η τέχνη έχει αγκαλιάσει πολλά περισσότερα πεδία.
Με επηρέασε πολύ στα πρώτα μου βήματα ο Μαρσέλ Ντυσάν. Έχω πάρει δύναμη για να συνεχίσω κυρίως από γυναίκες καλλιτέχνιδες: η γνωστή Μαρίνα Αμπράμοβιτς, από συνεντεύξεις της μουσικού Λόρι Άντερσον έχω εμπνευστεί παλιότερα για τα κάμπινγκ μου, η χορογράφος Πίνα Μπάους.
Με την ενασχόλησή μου με τη φύση και την αξία της κοινότητας και της συμβίωσης, επανέρχομαι ξανά και ξανά στον Γιόζεφ Μπόυς.
Σχεδιαστικά έχω επιρροές από τα μπαλέτα του Όσκαρ Σλέμερ και με απασχόλησε για καιρό η δουλειά του φωτογράφου Έντουαρντ Μούιμπριτζ.
Ταυτόχρονα έχω αρκετές επιρροές από κινηματογράφο αλλά δε θα προχωρήσω εδώ γιατί η λίστα θα είναι μεγάλη!
Λέγοντας όλα αυτά, μου αρέσει να επιστρέφω στην απλότητα της ζωγραφικής, είναι η σταθερά μου αυτή κι ας ερευνώ, κι ας κάνω χρήση από διάφορα μέσα.
Πριν από πέντε χρόνια η ιδέα και η πρωτοβουλία σας για μία ομαδική εικαστική έκθεση στο Πάρκο του Ροδινιού βελτίωσαν θεαματικά αυτόν τον χώρο. Πώς είναι τώρα τα πράγματα και ποιές οι προοπτικές να γίνει και φέτος αυτή η έκθεση;
Η πρωτοβουλία για το «Nature of Art» ξεκίνησε το 2017 όπου μαζί με την ομάδα των καλλιτεχνών πραγματοποιήσαμε το φεστιβάλ τέχνης μέσα στο πάρκο του Ροδινιού για τρία συνεχόμενα χρόνια. Ενώ ήμασταν έτοιμοι για την 4η χρονιά κι ενώ είχαμε δουλέψει όλο το καλοκαίρι του 2020, λόγω της πανδημίας το φεστιβάλ ακυρώθηκε την τελευταία εβδομάδα πριν την πραγματοποίησή του, τέλος Αυγούστου.
Εν μέσω αυτών των συνθηκών θεωρώ ότι δεν είναι σκόπιμο να προβώ σε φετινή διοργάνωση, καθότι μέσα σε αυτή την αβεβαιότητα μπορεί να χαθούν μήνες δουλειάς και ενέργειας από μέρους μου και από μέρους όλων των συμμετεχόντων.
Προς στιγμήν τοποθετώ την ενέργειά μου σε μικρότερα, βραχυπρόθεσμα πρότζεκτ ωσότου σταθεροποιηθεί η κατάσταση και επιτρέψει μακροπρόθεσμους σχεδιασμούς.
Το πάρκο του Ροδινιού εξακολουθώ να το επισκέπτομαι και βλέπω με χαρά πως, πέραν των δικών μας προσπαθειών, η καραντίνα έδωσε και σε άλλους τον χρόνο να το ανακαλύψουν, να το αγαπήσουν και να το φροντίσουν!
Τι θεωρείτε πιο σημαντικό στη ζωγραφική, το χρώμα ή το σχέδιο;
Ένα παλιότερό μου βίντεο προσπάθησε να αφουγκραστεί αυτό το διάλογο, η «Κυμματομορφή Λάζαρος», όπου μια συστάδα καθαρών μορφών -που χαρακτηρίζονται από σχεδιαστική οργάνωση, καθαρότητα, πνευματικότητα- έλιωνε σχηματίζοντας μια ενιαία φόρμα. Στο ενιαίο εδρεύει το συναίσθημα, η κίνηση, το πάθος, όλα εκφράσεις του χρώματος. Μετά αναδυόταν, ξαναολοκληρωνόταν στο αρχικό σχήμα των μορφών και αυτό συνέχιζε σε μια επαναλληπτική λούπα, κάτι σαν τη μάχη του Χάους με τη Μορφή.
Όταν έχω την ανάγκη για ξεκαθάρισμα και τοποθέτηση προθέσεων επανέρχομαι στο σχέδιο, κι όταν νιώθω την ανάγκη για παιχνίδι και αλλαγή διάθεσης πηγαίνω στο χρώμα. Φυσικά πολλές φορές συνυπάρχουν, με το χρώμα να σχεδιάζει ή και το σχέδιο να χρωματίζει. Μπορεί π.χ. να ξεκινώ οριοθετώντας με σχέδιο, να προσθέτω χρώμα και να αλλάζω το έργο, αφήνοντας το χρώμα να διαχυθεί, ώσπου επανέρχομαι και το ξανασχεδιάζω-οριοθετώ, και το ξαναχάνω, ώσπου αποκαλυφθεί η εικόνα που περιμένω. Αυτό μπορεί να επαναληφθεί πολλές φορές.
Τελευταία χρησιμοποιώ και τα δύο χέρια, οπότε παρατηρώ το ένα να σχεδιάζει και το άλλο να λερώνει με χρώμα, με τους ρόλους να εναλλάσονται, όχι όμως σε διάθεση σύγκρουσης μα κυρίως συνεργασίας-συνδημιουργίας. Είναι πολύ ενδιαφέρον αυτός ο τρόπος, θα πρότεινα σε όλους ασχέτως εμπειρίας να το δοκιμάσουν!
Πώς βιώσατε την περίοδο της καραντίνας; Πώς σας έχει επηρεάσει σαν καλλιτέχνη και σαν άνθρωπο;
Την περίοδο της καραντίνας επέστρεψα σε μια μορφή τέχνης που είχα αφήσει για κάποια χρόνια, το βίντεο, καθότι πέρασα ώρες στο σπίτι. Αναγκάστηκα να αφήσω το εργαστήρι που συντηρούσα για τρία χρόνια κι αυτό υπήρξε ένας περαιτέρω λόγος εσωστρέφειας.
Το σπίτι μου το αντιμετωπίζω ως ιερό και δε μου αρέσει να χρησιμοποιώ υλικά που το λερώνουν όπως τα χρώματα, ο πηλός, κόλλες με έντονες οσμές και άλλα υλικά που χρησιμοποιώ στις κατασκευές μου ενίοτε. Έτσι ο υπολογιστής αποτέλεσε το εργαλείο μου για αυτή την περίοδο. Ολοκλήρωσα δύο βίντεο, το «Icebergs’dreams» και το «How to teleport a piece of Art», για τα οποία όμως χρησιμοποίησα πλάνα που τράβηξα έξω.
Νομίζω έφερε ένα μεγάλο ξεκαθάρισμα η καραντίνα. Σα να κατακάθισε η λίμνη και είδα πιο καθαρά μέσα της και στην επιφάνεια. Κατάφερα να εκπληρώσω την ιδανική μου ιεραρχία μέσα στην ησυχία της καραντίνας. Ήμουν όμως και έτοιμη, ζητούσα ησυχία αυτή την εποχή. Όταν πέρυσι με βρήκε σε μια στιγμή που επιθυμούσα τη δράση, λίγο πριν την ακύρωση του φεστιβάλ, τα βρήκα δύσκολα... χρειάστηκε να φύγω τότε για ένα μήνα κάμπινγκ ώστε να ηρεμήσω! Είναι μια πρόκληση για όλους αυτή η εποχή.
Ποια είναι τα τρία πιο σημαντικά πράγματα για εσάς αυτή την περίοδο;
Το πιο σημαντικό για μένα τώρα είναι να είμαι παρούσα, όπου κι αν βρίσκομαι, έχω ανάγκη από αυτή την συγκέντρωση. Έπειτα να είμαι χαρούμενη, με απλούς τρόπους αλλά βαθιά χαρούμενη και ικανοποιημένη. Και το τρίτο θα το αφήσω κενό, αφού μου αρέσει τόσο πολύ να γεμίζω τα κενά με σχέδια!..
Αντί επιλόγου
Σας ευχαριστώ ιδιαίτερα που μου δώσατε την δυνατότητα να εκφραστώ και με τον λόγο, καθότι όπως οι λέξεις δεν μπορούν να αντιστοιχηθούν εύκολα με εικόνες, έτσι και τις εικόνες κάποιες φορές βοηθάει ο λόγος για να τις πλαισιώσει. Συγχαρητήρια για το έργο σας, καθότι μένοντας και προσπαθώντας να εργαστώ στο νησί ανακάλυψα, όπως μάλλον κι εσείς θα έχετε ανακαλύψει, πως υπάρχει ανάγκη για καλλιτεχνικές δομές και δημιουργία. Εύχομαι στον τόπο και σε όλους μας να επανέλθει η υγεία και γόνιμες συνέχειες, όπου κι αν βρισκόμαστε. Είναι σημαντικό να έχουμε κάτι δημιουργικό για να καταπιανόμαστε στη ζωή μας, είναι πηγή δύναμης!
H Έκθεση Σχεδίου της εικαστικού Ευαγγελίας Βατσάκη «11 χρόνια σχέδιο» παρουσιάζεται στο Πάρκο Τέχνης Ρόδου (κοντά στην Αρχίπολη) από 20 Ιουνίου έως 30 Ιουνίου 2021.
Εγκαίνια Κυριακή 20 Ιουνίου στις 12.00
Επισκέψιμη καθημερινά 12.00 – 18.00
Θα παρουσιαστούν συνολικά 111 σχέδια, μια επιλογή της καλλιτέχνιδας από μια διαδρομή 11 ετών, από το 2010 έως και σήμερα. Τα σχέδια αποτελούν για την ίδια την εσωτερική πλευρά των έργων της, κάτι σαν το παρασκήνιο των έργων, κομμάτια ιδεών και τρόπων σκέψης. Αποτυπωμένα σε χαρτί με στιλό, μολύβι, ακουαρέλα, κάρβουνο, μελάνι, λαδοπαστέλ.
Θα εκτεθούν διάφορες ενότητες, τα σχέδια των οδοιπορικών της, τα συμμετρικά Συντριβάνια, η σειρά Συχνότητες, κάποια σκίτσα, προσχέδια έργων, κ.α.
Η έκθεση θα λάβει χώρα στην εσωτερική γκαλερί του Art Park, ένας χώρος τέχνης μέσα στη φύση, σε κοντινή απόσταση από το χωριό της Αρχίπολης.
Eίσοδος ελεύθερη στο κοινό.
Εmail: 3wan@hotmail.gr
facebook page: facebook.com/theyellowdiver
Χορηγός επικοινωνίας: Περιοδικό Λωτός lotosmag.g
