Ιωάννα Αγγελίδη:
"Το θέατρο είναι μια ωραιότατη αφορμή για μελέτη της ανθρώπινης υπόστασης και της ζωής".
Μια παράσταση-καταγγελία. "Η Δούλα" μας αποκαλύπτει την ωμή πραγματικότητα κι ένα από τα πιο παλιά καλά κρυμμένα προβλήματα της κοινωνίας. Η θεατρική παράσταση που ανεβαίνει στο Θέατρο Αθηναϊκή Σκηνή στάθηκε η αφορμή της συνάντησής μας με την Ιωάννα Αγγελίδη και της πολύ ενδιαφέρουσας συζήτησης που είχαμε μαζί της.
Συνέντευξη στην Ευρυδίκη Κοβάνη
Κυρία Αγγελίδη, ποια είναι η αλήθεια που θα ανακαλύψουμε πίσω από τη Δούλα του Γρ. Ξενόπουλου στην παράστασή σας;
Πρόκειται για μια πιο σκληρή εκδοχή του “Πειρασμού” του Γρ. Ξενόπουλου. Πίσω από τα κωμικά στοιχεία και το ανάλαφρο ύφος του κειμένου, αποκαλύπτεται η ωμή πραγματικότητα, όπου συχνά νεαρά ανήλικα κορίτσια που προσλαμβάνονταν ως οικιακές βοηθοί βρίσκονταν στο έλεος των κυριών τους - παραδομένες στις σεξουαλικές ορέξεις των ανδρών του σπιτιού και στη χωρίς έλεος τιμωρητική συμπεριφορά των γυναικών του σπιτιού.
Παράλληλα, ωστόσο, η κακοποιητική συμπεριφορά αντανακλάται και στις σχέσεις των ζευγαριών των ανώτερων κοινωνικών στρωμάτων του έργου, όπου οι άντρες είναι προορισμένοι από τη φύση τους να απιστούν και οι γυναίκες να αποδέχονται στωικά.
Υπάρχει μάλιστα και μια θεωρία γύρω από την οποία δομείται το κυρίως θέμα του έργου, κατα την οποία η απιστία διαχωρίζεται σε σωματική και ψυχική, σε μικρότερης και μεγαλύτερης σημασίας παράπτωμα, ανάλογα με το αν ο άνδρας απιστήσει με μια “δούλα” ή με μια “κυρά”.
Ποιος είναι ο κεντρικός πυρήνας του έργου;
Η κακοποίηση, είτε ως ταξική είτε ως έμφυλη βία. Το πώς η εξουσία χρησιμοποιείται ως μέσο επιβολής και άσκησης ελέγχου και πώς αναπαράγεται ο φαύλος κύκλος της βίας που μας παρασύρει σε μια δίνη εξαιρετικά επικίνδυνη, παραπλανητική και εθιστική, σαρώνοντας κάθε ανθρώπινη αξιοπρέπεια.
Τι ερμηνευτικές προκλήσεις είχε για εσάς ο ρόλος της Αγγέλας;
Η Αγγέλα είναι μια κακοποιητική και κακοποιημένη γυναίκα, που ακροβατεί σε ευαίσθητες ισορροπίες.
Από τη μία είναι η Κυρία του σπιτιού με υψηλό κοινωνικό και οικονομικό στάτους, από την άλλη το κύρος της πλήττεται διαρκώς εξαιτίας των ακόρεστων ορμών του άνδρα της, ο οποίος ξεσπά απροκάλυπτα σε γυναίκες ταπεινότερης καταγωγής.
Για να μπορέσει να επιβιώσει σ’αυτή την πραγματικότητα έχει αναπτύξει ένα σκληρό, αδιαπέραστο προσωπείο ως μορφή άμυνας. Είναι ταυτόχρονα θύμα και θύτης.
Η βασική ερμηνευτική πρόκληση του ρόλου ήταν να φωτιστούν οι ρωγμές της Αγγέλας ώστε η σκληρότητά της να μην οδηγήσει σε μονοδιάσταση προσέγγιση.
Έχουν εκλείψει στην εποχή μας οι «δούλες»;
Δυστυχώς όχι. Η άσκηση δεσποτικής και απόλυτης εξουσίας σε ανθρώπους ευάλωτους, σε μειονότητες, ενεργοποιεί σοκαριστικά σε πολλές περιπτώσεις τα κατώτερα αιμοβόρα και αδηφάγα ανθρώπινα ένστικτα.
Ως προς την έμφυλη βία, έχουμε κι εκεί πολύ δρόμο μπροστά μας. Είναι βαθιά ριζωμένο μέσα μας το κοινωνικό στερεότυπο της υποταγής στην αρσενική αυθεντία με ό.τι αυτό συνεπάγεται για άνδρες και γυναίκες, διότι θύματα του συστήματος αυτού που αναπαράγεται είναι εντέλει και τα δύο φύλα, με διαφορετικές φυσικά προεκτάσεις.
Τι σημαίνει για εσάς το θέατρο;
Είναι μια ωραιότατη αφορμή για μελέτη της ανθρώπινης υπόστασης και της ζωής. Το θέατρο απαιτεί συνεργασία, πειθαρχία και ταυτόχρονα ελεύθερη σκέψη, σεβασμό και φαντασία. Η ίδια η φύση του θεάτρου, λοιπόν, υπαγορεύει τη διαρκή αναμέτρηση με τον εαυτό μας και τους άλλους, θέτοντας τον πήχη ψηλά.
Ποιος είναι ο ρόλος του καλλιτέχνη στην κοινωνία;
Να παρατηρεί, να αφουγκράζεται, να αντιστέκεται, να αφυπνίζει, να είναι σε εγρήγορση και να συνδιαλέγεται με τον εαυτό του και με τους άλλους μέσω της τέχνης του και των εκφραστικών του μέσων.
Υπάρχουν άνθρωποι ή γεγονότα που σας έχουν βαθιά επηρεάσει;
Σαφέστατα. Άνθρωποι πολλοί που με εμπνέουν καθημερινά ως προσωπικότητες, είτε λόγω της άμεσης συναναστροφής μας είτε ως άνθρωποι σύμβολα που δεν έχω γνωρίσει προσωπικά αλλά τους έχω φανταστεί και φυσικά προσωπικότητες που το ίδιο το έργο τους αποτελεί πηγή έμπνευσης.
Με έχει βαθιά επηρεάσει η κρίση των τελευταίων ετών που δεν τελειώνει αλλά μετασχηματίζεται, η πανδημία, το μεταναστευτικό κύμα, η ανταπόκριση και η συσπείρωση του καλλιτεχνικού κόσμου στο κίνημα me too, η ατομική ευθύνη ως άλλοθι για κυβερνητικές αστοχίες και φυσικά το πρόσφατο σιδηροδρομικό δυστύχημα που έκανε το ποτήρι να ξεχειλίσει κατεβάζοντας χιλιάδες ανθρώπους στον δρόμο. Μεγάλα γεγονότα και πιο μικρά που έγιναν αφορμές για σκέψη και δράση, προσωπική και συλλογική.
Πώς θα θέλατε να νιώθουν οι θεατές φεύγοντας από την παράσταση;
Θα ήθελα να φεύγουν με διάθεση αναστοχασμού.
Ποια είναι η Ιωάννα Αγγελίδη
Γεννήθηκε στην Αθήνα. Απόφοιτος της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου και του τμήματος Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης και Επικοινωνίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Παρακολούθησε τρεις φορές τη Θερινή Ακαδημία του Εθνικού Θεάτρου, σεμινάρια υποκριτικής με τους Θωμά Μοσχόπουλο και Βασίλη Θωμόπουλο, καθώς και μαθήματα αγωγής λόγου με τη Μίρκα Γεμεντζάκη και σύγχρονου τραγουδιού με τη Χαρά Κεφαλά.
Έχει συμμετάσχει σε μεταγλωττίσεις.
Στο θέατρο έλαβε μέρος σε παραστάσεις σε σκηνοθεσία Κοραή Δαμάτη, Αλέξανδρου Κοέν, Άσπας Τομπούλη, Κώστα Γάκη, Αλεξάνδρας Βουτζουράκη κ.ά.
Παράλληλα ασχολείται με την εμψύχωση – διδασκαλία θεατρικού παιχνιδιού ενηλίκων και παιδιών σχολικής αγωγής.
Αυτή είναι η τρίτη θεατρική παραγωγή που συνεργάζεται με την Αθηναϊκή Σκηνή, ύστερα από τις Γειτόνισσες του Παντελή Χορν σε σκηνοθεσία Αλεξάνδρας Βουτζουράκη και τον Εδουάρδο Β' σε σκηνοθεσία Κοραή Δαμάτη.
