Μετά από καιρό, ο Μιχάλης Βομβύλας εκθέτει τα νέα του ζωγραφικά έργα στην έκθεση ζωγραφικής και κοσμήματος "Τα Κλειδιά της Πανδώρας" στο Κατάλυμα της Γαλλίας στη Μεσαιωνική Πόλη Ρόδου, από 4-18 Αυγούστου 2018. Η συζήτησή μας έγινε με αφορμή αυτή την έκθεση.
Συνέντευξη στην Ευρυδίκη Κοβάνη
Το χάρισμα ή οι συνθήκες διαμορφώνουν έναν καλλιτέχνη;
Το χάρισμα δημιουργείται από το περιβάλλον. Όταν ήμουν εννέα χρονών, η μητέρα μου ξέροντας πόσο μου άρεσε να ζωγραφίζω, μου έφερε δώρο από την Αγγλία μια υπέροχη κασετίνα με μπογιές. Από την πλευρά της οικογένειάς της, ο παπούς της, ο παπα-Νικόλας ήταν ζωγράφος - έχω αγιογραφίες του.
Πώς ξεκινήσατε τη ζωγραφική;
Είχα την τύχη η Κικίτσα Αγιακάτσικα, η οποία είχε μαθητεύσει κοντά στον Ιταλό ζωγράφο που έφτιαξε τις τοιχογραφίες στην είσοδο του Καστέλλου και στο Ξενοδοχείο Grande Albero Delle Rose, να είναι η καλύτερη φίλη της μητέρας μου κι ήταν αυτή που αρχικά με βοήθησε.
Και στη συνέχεια;
Το 1970 ήλθε στη Ρόδο ο Γάλλος ζωγράφος Philip Bermaud με σπουδές στη Γαλλία και Ινδία. Γνωριστήκαμε στην έκθεση που είχε κάνει στο Δήμο της Ρόδου στην αίθουσα του παλιού Ληξιαρχείου. Μαθήτευσα κοντά του τέσσερα χρόνια με μαθήματα κάθε Κυριακή. Κράτησα από αυτόν την τεχνική να φτιάχνω μόνος μου τα χρώματα και δεν θα ξεχάσω την ποσότητα των χρωμάτων που του δημιούργησα για να φτιάξει με σπάτουλα τους 3 πίνακες στο ξενοδοχείο Εden Rock διαστασεων 183χ366 ο καθένας.
Τα πράγματα ωστόσο αρχικά δεν ήταν εύκολα. Για τον πατέρα μου ήταν αδιανόητο να πάω στη σχολή καλών τεχνών. «Θα πεινάσεις!» μου έλεγε. Ήθελε οπωσδήποτε να σπουδάσω οικονομικά και να αναλάβω τις επιχειρήσεις του εδώ. «Θέλω να περάσεις στο οικονομικό και μετά κάνε ότι θέλεις» μου είπε. Έτσι κι έγινε. Πέρασα στο Πανεπιστήμιο Πειραιά και μετά του είπα: «Πέρασα, θα πάρω πτυχίο, αλλά θέλω να παρακολουθήσω και ζωγραφική». Τότε πια το δέχθηκε.
Πώς προέκυψε η μαθητεία σας κοντά στον Δημήτρη Χυτήρη;
Στην Αθήνα, ένα βράδυ σε κάποιο θέατρο μας μοίρασαν φυλλάδια για το καλλιτεχνικό εργαστήρι του Δημήτρη Χυτήρη. Μια και δύο, την άλλη μέρα βρισκόμουν εκεί. Μου λέει «κάτσε να δω τι ξέρεις». Ήταν ιδιόρρυθμος. Μαζί με τον Γαΐτη και τον Σπυρόπουλο είχαν κάνει το αφαιρετικό κίνημα, όταν γύρισαν από τη Γαλλία. Ο τρόπος που ζωγράφιζε ο Φιλίπ ήταν εντελώς διαφορετικός - για παράδειγμα, δεν τον ενδιέφερε πώς θα πιάσω το κάρβουνο, ήθελε το αποτέλεσμα. Ο Χυτήρης πάλι ήταν σχολαστικός. Πριν καν ξεκινήσω να ζωγραφίζω ήθελε να με μάθει πώς να κρατάω το κάρβουνο. Συνέχισα για καιρό μαζί του, ακόμα και μετά το κλείσιμο της σχολής, στο σπίτι του όπου κάποια στιγμή πια, του ζήτησα να προχωρήσουμε και με χρώμα. Περνούσε κρίση τότε με τη γυναίκα του, με την οποία τελικά χώρισε. Πάντως μέσα σε μια εβδομάδα μου έδειξε τα πάντα, όλα όσα δεν είχα μάθει τόσον καιρό. Ήμουν μαζί του μέχρι το ’78. Μετά από χρόνια τον ξαναείδα τυχαία στην Κέρκυρα, ήταν μια χαρά, μαζί με το γιό του. Τα είπαμε κι αυτή ήταν η τελευταία μας συνάντηση, πριν φύγει από τη ζωή.
Υπήρξατε από τα ιδρυτικά μέλη του Συλλόγου Εικαστικών Δωδεκανήσου.
Ναι, το 1985 μια ομάδα καλλιτεχνών θελήσαμε να ενώσουμε τα κοινά μας ενδιαφέροντα στην τέχνη και δημιουργήσαμε τον Σύλλογο Εικαστικών. Το κατασταστικό συνέταξε ο δικηγόρος και ζωγράφος Γιώργος Φιλιππάκος. Έμεινα στον σύλλογο για 6 χρόνια σαν ταμίας και πρωτοστατούσα στην διοργάνωση των εκθέσεων, τόσο στην Ρόδο όσο και στην άγονη γραμμή της Δωδεκανήσου. Έφυγα από τον σύλλογο όπως και πολλά από τα αρχικά μέλη γιατί κάποια άτομα έβαζαν πάνω από τις αρχές του καταστατικού τις προσωπικές τους φιλοδοξίες.
Πότε και πού κάνατε την πρώτη ατομική σας έκθεση;
Το 1982 στο Grand Hotel. Ήταν μια έκθεση εντυπωσιακή και πρωτοποριακή, καθώς έστησα ένα μοναδικό για τα τότε δεδομένα σκηνικό, βοηθούμενος και από τη δουλειά μου (εξοπλισμοί καταστημάτων).
Εκτός από τη ζωγραφική, ασχοληθήκατε και με άλλες εικαστικές τέχνες.
Είχα την τύχη να γνωρίσω την γλύπτρια Ολυμπία Φίκα από τον γιο της Φώτη Φραγκούλη που είχε ανοίξει την Αιθουσα Τέχνης Ρόδου στην οδό Αμμοχώστου. Με κάλεσε να συμμετάσχω σε μια έκθεση Ροδίων και αναγνωρισμένων καλλιτεχνών από όλη την Ελλάδα. Από την Ρόδο είχε επιλέξει εκτός απο εμένα τον Μάνο Αναστασιάδη, τον John Willson, τον Άνθιμο Παπαχριστοδούλου, τον Χρήστο Χατζηαλεξίου, τον Κώστα Νεοφύτου, την Φρόσω Κουτσάκη και άλλους. Με την Ολυμπία μαθήτευσα κοντά της στην γλυπτική και στο εργαστήρι χαρακτικής που δημιούργησε με καθηγητή τον John Hooper, έμαθα την χαρακτική της γκραβούρας, οξυγραφία και χαρακτική σε ξύλο και λινόλεουμ. Από το εργαστήρι της ξυλογλυπτικής με καθηγητή τον κ. Γεωργαλή έκανα λίγα μαθήματα ξυλογλυπτικής.
Όλες αυτές οι τεχνικές με βοήθησαν να δημιουργήσω το δικό μου τρόπο κατασκευής έργων χρησιμοποιώντας λάδια, ελαφρομπετόν, κεραμικό, πολυουρεθάνη πορσελάνη, ξύλο. Δημιούργησα μια σειρά από έργα που τα εξέθεσα στην έκθεση του ξενοδοχείου Rodos Palace.
Πώς στραφήκατε στη φωτογραφία;
Το βάρος και το μέγεθος των έργων και η υποψία για χρήση καρκινογόνων ουσιών κάποια στιγμή με σταματούν από την ζωγραφική και γλυπτική και με στρέφουν προς την φωτογραφία.
Αποκτώ φωτογραφική ματιά κοντά στον ξάδελφο μου, αναγνωρισμένο φωτογράφο και συγγραφέα στην Αγγλία, τον John Comino James. Ο John με μύησε στον μαγικό ασπρόμαυρο κόσμο της φωτογραφίας δρόμου.
Είναι ένας καλός δάσκαλος για μένα. Τον επόμενο μήνα θα παρουσιάσει στην Ρόδο το νέο συγγραφικό και φωτογραφικό βιβλίο με θέμα την Ρόδο. Αφορά την Ιστορία της Ρόδου και της οικογένειας της γυναίκας του τις δεκαετίες του ‘20 και του ‘30 με λήψεις παρμένες από το αρχείο της οικογένειας με την πρώτη μηχανή leica που κυκλοφόρησε στην Ρόδο.
Με την ανακάλυψη της ψηφιακής φωτογραφίας αρχίζω να συνθέτω δουλεύοντας ταυτόχρονα το σχέδιο και την φωτογραφία μαζί. Είναι μια παραγωγική περίοδος με περισσότερες από 900 συνθέσεις που είναι έτοιμες να υλοποιηθούν ζωγραφικά.
Σε ποια άλλη έκθεση συμμετείχατε;
Με τον Μίλτον και τον Αλέξανδρο Λουϊζίδη, καθώς επίσης με τον Iωάννη Γιαννά και τον Μάνο Αναστασιάδη εκθέσαμε στις Πηγές Καλλιθέας Ρόδου. Η έκθεση έχει τίτλο: «Δρόμοι: Δρόμοι της ζωής–Δρόμοι που φεύγουν» και είναι μία ανοικτή και πρωτότυπη έκθεση, και για το υλικό που διαπραγματεύεται, και για το πώς ενώθηκαν και συμμετέχουν σε αυτή λογοτέχνες και φωτογράφοι και για την φόρμα παρουσίασής της. Η έκθεση είναι πρωτότυπη και μοναδική και για έναν άλλον λόγο. Ξεκίνησε από τη Θεσσαλονίκη, αλλά ταξιδεύει ανανεούμενη από τόπο σε τόπο, και σε κάθε της νέο σταθμό εμπλουτίζεται με νέο υλικό, υλικό από το φωτογραφικό δυναμικό της περιοχής που την προσκάλεσε. Οι φωτογραφίες από τους φωτογράφους της περιοχής που προστίθενται, είναι της αυτής λογικής παρουσίασης με όλες τις προηγούμενες και έτσι ο θεατής του επόμενου σταθμού είναι αδύνατον να καταλάβει ποια εικόνα βρίσκεται στην έκθεση από την αρχή και ποια μόλις προσετέθη.
Επίσης με παρότρυνση του φίλου μου φωτογράφου Δημήτρη Κοσκινά επανέρχομαι στο Σύλλογο Εικαστικών με σκοπό το στήσιμο των εκθέσεών τους και την δημιουργία τμήματος φωτογραφίας όπου και εκθέτω μαζί τους. 'Εχουν γίνει πολλές αλλαγές από τότε που έφυγα και το Διοικητικό του Συμβούλιο είναι δημιουργικό και συνεργάσιμο, τα δε μέλη του Συλλόγου στην πλειονότητα έχουν βελτιωθεί σημαντικά στο εικαστικό τους έργο.
Πώς συνδέεται το επάγγελμά σας με τη ζωγραφική;
Η βασική μου δουλειά όλα αυτά τα χρόνια είναι εξοπλισμοί, όπου ήμουν ο σχεδιαστής του ντεκόρ ξενοδοχείων και καταστημάτων. Άρα δεν άφησα ποτέ το σχέδιο. Το χρώμα βέβαια αλλάζει. Δεν έπιασα ποτέ κομπιούτερ για να φτιάξω χρώμα ή σχέδιο.
Μιλήστε μας λίγο για τα «Κλειδιά της Πανδώρας», την έκθεση στην οποία θα δούμε τα νέα ζωγραφικά σας έργα, καθώς και τα κοσμήματα του Άθα Χατζηϊωάννου.
Για την τελευταία μας έκθεση "Τα Κλειδιά της Πανδώρας" με θεματολογία σατυρική ευγνωμονώ την Μαρία Τυραδέλη, την Πρόξενο της Γαλλίας κα Αλίκη Μοσχή-Gauguet και τον φίλο μου και συνεκθέτη στο κόσμημα τον Άθα, γιατί ο καθένας με τον δικό του τρόπο μ’ έπεισαν να ξαναπιάσω μετά από 19 χρόνια τα πινέλα και να στραφώ ξανά προς την ζωγραφική. Από τις πρώτες εντυπώσεις και τα σχόλια που είχαμε από τα 300 άτομα στα εγκαίνια και επισκεψιμότητα που ξεπέρασε τα 1000 άτομα στις δύο πρώτες μέρες λειτουργίας της έκθεσης πιστεύουμε ότι η προσπάθεια μας έχει δικαιωθεί. Δεν υπάρχει ούτε ένα άτομο που να μην έχει βγει μ` ένα χαμόγελο ικανοποίησης από αυτή τη έκθεση. Μεγάλη μας λοιπόν η χαρά να σας βλέπουμε να γεύεστε την απόλαυση που σας προσφέρουν τα έργα μας.
Ο Μιχάλης Βομβύλας γεννήθηκε στην Ρόδο το 1956. Από το 1970-1974 μαθήτευσε με το ζωγράφο Fhillipe Bermaud. To 1974 εισάγεται στην Ανωτάτη Βιομηχανική Πειραιώς. Από το 1975 έως το 1978 μαθήτευσε με τον ζωγράφο Δημήτρη Χυτήρη. Το 1985 γίνεται ιδρυτικό μέλος του Συλλόγου Εικαστικών Δωδ/σου και διατελεί ταμίας από το 1987-1991. Το 1987 κέρδισε το πρώτο βραβείο στον Πανδωδεκανησιακό διαγωνισμό ζωγραφικής του Πολιτιστικού Συλλόγου Γυναικών Ρόδου. Το 1989 παρακολουθεί μαθήματα ζωγραφικής του Δήμου Ροδίων με καθηγητές τους Χρόνη Μπότσογλου και Παναγιώτη Γράβαλο. Από το 1992 έως το 1197 παρακολουθεί μαθήματα γλυπτικής με καθηγήτρια την Ολυμπία Φίκα. Το 1996 παρακολουθεί μαθήματα χαρακτικής και οξυγραφίας στην Αίθουσα Τέχνης Ρόδου με τον καθηγητή John Hooper. Το 2000 μαθαίνει εκτύπωση ασπρόμαυρης φωτογραφίας σε σκοτεινό θάλαμο με τον John Comino James. Το 2014 γνωρίζεται με τον καθηγητή φωτογραφίας στο Πανεπιστήμιο του Derby John Blakemore και μαθαίνει διαχείριση φωτός. Από το 2016 είναι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Μουσείου Νεοελληνικής Τέχνης του Δήμου Ροδίων. Έχει κάνει τέσσερις ατομικές εκθέσεις ζωγραφικής: το 1982 και 1991 στο ξενοδοχείο Grand Hotel, το 1992 στην Αίθουσα Τέχνης Ρόδου και το 1997 στο ξενοδοχείο Rodos Palace, στα πλαίσια του Παγκόσμιου Οδοντιατρικού Συνεδρίου. Έχει λάβει μέρος σε πολλές ομαδικές εκθέσεις ζωγραφικής και φωτογραφίας σε Ελλάδα, Κύπρο και Μαγιόρκα.
