Τι σας γοήτευσε στη χαρακτική και σας παρακίνησε να την ακολουθήσετε;
Η επαφή με την Χαρακτική ήταν οι εικονογραφήσεις των σχολικών βιβλίων. Γνωστοί καλλιτέχνες εκείνης της εποχής όπως ο Γραμματόπουλος, ο Τάσσος και άλλοι. Μέσα από την δύναμη των σχεδιασμάτων τους μου άφησαν εντυπώσεις ζωντανές μέχρι σήμερα. Βέβαια δεν γνώριζα τότε τα περί Χαρακτικής και των δυνατοτήτων της παρά μόνο στην εφηβεία άρχισα να συνειδητοποιώ την δύναμη της Χαρακτικής. Μέσα από περιπέτειες ζωής βρέθηκα να σπουδάζω στην Σχολή Καλών Τεχνών και βέβαια επιλογή μου ήταν η Χαρακτική. Δάσκαλος τότε ο Γραμματόπουλος….
Η Χαρακτική ως μέσο εικαστικής έκφρασης προϋποθέτει ότι σπουδάζεις Ζωγραφική –Σχέδιο για να προχωρήσεις στην χάραξη. Ειδάλλως τι να χαράξει ο χαράκτης; Μήπως το σχέδιο κάποιου άλλου;…όλα τα χρόνια στο εργαστήριο Χαρακτικής στην ΑΣΚΤ, ζωγραφική σπουδάσαμε κατ’ αρχήν και παράλληλα μυούμαστε στα μυστικά της Χαρακτικής.
Υπάρχουν κάποια θέματα που σας συναρπάζουν; Με τι σας αρέσει να καταπιάνεστε;
Η ίδια η ζωή με συναρπάζει, τα παραμύθια και οι ιστορίες των παλαιότερων. Αυτά είναι που εξάπτουν αρχικά το πνεύμα μέχρι αυτό να γίνει σχέδιο-γραμμή-χάραξη. Η ιστορία και οι παραδόσεις, τα σύγχρονα προβλήματα του συνανθρώπου, η διάθεση για σαρκασμό.
Πώς προέκυψαν και πώς ήσαν οι συνεργασίες σας με το Νομισματοκοπείο και τα ΕΛ.ΤΑ.;
Στο νομισματοκοπείο ‘’εισήλθα’’ με δημόσιο διαγωνισμό το 1984 ως Χαράκτης από όπου παραιτήθηκα το 1992 διότι μετά από προκήρυξη ‘’εισήλθα’’ στην ΑΣΚΤ, όπου βρίσκομαι να διδάσκω μέχρι σήμερα την Χαρακτική. Το 1998 με κάλεσαν τα ΕΛΤΑ να φιλοτεχνήσω 5 γραμματόσημα που αφορούσαν Έλληνες φιλοσόφους. Είναι περί τα 13 χρόνια τώρα, που εκπροσωπώ την ΑΣΚΤ στο Γνωμοδοτικό Συμβούλιο Φιλοτελισμού. Δέχτηκα κάποιες φορές να φιλοτεχνήσω γραμματόσημα, τα οποία όμως είχαν άμεση σχέση με την Χαρακτική και την μικρογραφία. Έτσι λοιπόν φιλοτέχνησα τον Ρήγα Βελεστινλή, τον Κωστή Παλαμά, τον Ερμή, τον Αριστοτέλη και τους 7 σοφούς της αρχαιότητας…………………
Η τόσο μικρή διάσταση των γραμματοσήμων δεν αποτελεί δυσκολία; Πώς κατορθώνετε να χωρέσετε τις λεπτομέρειες των έργων σε αυτά;
Το μεγαλύτερο εργαλείο είναι η υπομονή και η αγάπη γιαυτό που κάνω, ε μετά χρησιμοποιώ μικροσκόπιο και μαζί με τα προηγούμενα …..τα χωράω μια χαρά. Άσκηση ζωής είναι κι αυτό..
Πώς βλέπετε τη νέα γενιά χαρακτών, τους φοιτητές σας της ΑΣΚΤ; Υπάρχει μέλλον για τη χαρακτική σήμερα;
Το ζητούμενο για μένα είναι αυτοί οι άνθρωποι, οι φοιτητές, να εξέλθουν της σχολής, επιπλέον άνθρωποι καλλιεργημένοι, με γνώσεις και σεβασμό-αγάπη σε αυτό που θέλουν να ακολουθήσουν. Πρώτα παιδαγωγός –ειδικότερα σήμερα- πρέπει να είναι ο δάσκαλος, φίλος, πατέρας…… και ταυτόχρονα έρχεται και η μάθηση. Όταν ο μαθητής είναι έτοιμος εμφανίζεται και ο Δάσκαλος (ρητό Γιοκανάντα). Κανένας δάσκαλος στην ΑΣΚΤ δεν ‘’παράγει’’ καλλιτέχνες. Μορφωμένους φιλότεχνους κατ’ αρχήν και κατόπιν ‘’αν τόχει η κούτρα ‘’ του μπορεί να εξελιχθεί κάποιος-κάποιοι σε εικαστικό καλλιτέχνη. Σήμερα δε, κάτω από την κοινωνική –οικονομική πίεση η Τέχνη έχει γίνει ‘’το κερασάκι στην τούρτα’’ και η τούρτα ως γνωστόν τρώγεται και χωρίς κερασάκι, άσε που δεν υπάρχει ούτε η τούρτα……Πάντα έλεγαν οι παλαιότεροι ότι ‘’οι νέοι θέλουν στήριξη’’, μάλλον ειρωνεία ακούγεται στις μέρες μας, αλλά κατά κάποιο ….μεταφυσικό τρόπο, αισθάνομαι ότι η εγκυμοσύνη κρατά 9 μήνες μέχρι νάρθει το νεογνό και θάρθει.
Εάν ένας νέος καλλιτέχνης που βρίσκεται στην αρχή της καριέρας του σας ζητούσε μία συμβουλή τι θα του λέγατε;
Αγάπα το κελί σου, τρώγε το φαΐ σου και διάβαζε πολύ….
Εκτός από την χαρακτική, τι άλλο σας γεμίζει; Τι σας κάνει ευτυχισμένο;
Φύτεψα ελιές, φύτεψα κλήματα, έχω παιδιά και εγγόνια, μπορώ και δουλεύω με νέους ανθρώπους, τους μαθαίνω και με μαθαίνουν, ε τι άλλο να θέλω; Είμαι έτοιμος…
Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια;
Να μπορώ να συνεχίζω τα παραπάνω , έως….
Την αναδρομική έκθεση του Γιάννη Γουρζή θα έχουν την ευκαιρία να δουν οι φιλότεχνοι της Ρόδου στην αίθουσα Συσσίτιο του Μουσείου Νεοελληνικής Τέχνης Ρόδου έως τις 31 Οκτωβρίου 2017.
Κριτική για το έργο του Γιάννη Γουρζή
Ο Γιάννης Γουρζής είναι ένας χαράκτης που ζωγραφίζει με τα αιχμηρά του εργαλεία την επιφάνεια του, δαμάζοντας και τις λεπτότερες ιδιομορφίες της, χωρίς να καταργεί, αλλά αντίθετα αξιοποιώντας τα χαρακτηριστικά τους.
Μέσα από τον τρόπο που διαπραγματεύεται τη δομή της φόρμας, τα επίπεδα των αναβαθμών της, τις διαλεκτικές της σχέσεις με το χώρο και το φως, εμφανίζει τις δυνατότητες μιας εκπληκτικής τεχνογνωστικής ευχέρειας που διαθέτει, χρησιμοποιώντας στοχαστικά τα ποικίλματά της, όπου οι συνθετικές του αρχές το απαιτούν.
Το υλικό του συνήθως το επεξεργάζεται μικρογραφικά, αποδίδοντας και τις παραμικρότερες λεπτομέρειες των θεμάτων του, όχι για να αποδείξει τις ικανότητες του, που είναι αδιαμφισβήτητες, αλλά για να προσηλώσει το βλέμμα σ' ό,τι συνήθως λανθάνει της προσοχής.
Θέματα της καθημερινότητας με ρεαλιστικό, συμβολικό, αλληγορικό και κάποτε αινιγματικό περιεχόμενο, αποκτούν μια διάσταση μνημείωσης του εφήμερου, καταργώντας το χρόνο της φθοράς και της αλλοτρίωσης.
Το ενδιαφέρον του χαράκτη δεν είναι τόσο η αναπαραστατική ευκρίνεια που επιδιώκει, όσο η χρησιμοποίηση της ασκητικής της διαδικασίας για την εξιχνίαση μιας αλήθειας που υπόκειται των ορωμένων.
Ο τρόπος διακρίβωσης της αισθαντικότητας και της αυτοτέλειας της φόρμας επικεντρώνεται στη στοιχειοθέτηση των ανεπαίσθητων φυσιογνωστικών παραλλαγών της. οι οποίες προετοιμάζονται κατάλληλα, έτσι ώστε να δεχθούν συναρτώμενα ορισμένα υπερεαλιστικά γνωρίσματα που με οικονομία τα εμφανίζει ο Γ. Γουρζής.
Είτε τη μέθοδο της ξυλογραφίας είτε της χαλκογραφίας είτε της λιθογραφίας χρησιμοποιεί ο Γ. Γουρζής, μέσα από το αλφάβητο της διαδικασίας και των ιδιαιτεροτήτων του τυπώματος, επιλέγεται κυρίως η επιδιωκόμενη υφολογία και ο χαρακτήρας που θέλει ο καλλιτέχνης αυτός να μεταβιβάσει στη σύνθεση. Μεγεθύνοντας σμικρύνει τα μεγέθη κι αντίθετα σμικρύνοντας μεγεθύνει το
μικρόκοσμο των ψιθύρων τους.
Διαστρωματώνει, σαν τον Βυζαντινό αγιογράφο, τα επίπεδα τους, επενδύοντας αισθητικά και σημασιολογικά τις μορφές του, καθώς αυτές στο βλέμμα που τις διαπερνά, χωρίς να τις διαβρώνει, απελευθερώνουν μια πάλλουσα εσωτερικότητα που ισορροπεί ρυθμοτεχνικά και δομοκατασκευαστικά στο χώρο. Γιατί αυτό είναι το βασικό ζητούμενο στον Γιάννη Γουρζή. Να αποτυπώσει τη συνάλληλη εικαστική ανάπλαση χώρου και μορφών, μέσα από μια διελκυστίνδα ιχνοθεσιών και καταθέσεων, που την αληθοφάνεια τη μετατρέπουν σε ψευδαίσθηση και την ορατή πραγματικότητα σε μια τελετουργική περιπέτεια. Μια περιπέτεια που ο ορίζοντας της διαρκώς επιμηκύνεται, διατηρώντας στο βάθος όλο το μυστήριο που τη διατηρεί ζωντανή κι ανεξόφλητη.
ΑΘΗΝΑ ΣΧΙΝΑ
Κριτικός & Ιστορικός Τέχνης
