Ο Κωνσταντίνος Σοφικίτης ταξιδεύει και φωτογραφίζει. Η έκθεση φωτογραφίας με προβολή αφηγήσεων «Προσωπογραφίες του Αιγαίου» που θα φιλοξενεί από τις 7 Δεκεμβρίου το Κατάλυμα της Γαλλίας σε συνδιοργάνωση με την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, μας έδωσε την ευκαιρία να τον συναντήσουμε και να μιλήσουμε μαζί του.
Οι «προσωπογραφίες» του Αιγαίου είναι ένα ταξίδι που αποκαλύπτει τις ανείπωτες ιστορίες των ανθρώπων στα νησιά του Αιγαίου, με στόχο την διαφύλαξη επαγγελμάτων, τοπικών εθίμων και παραδόσεων, που τείνουν στους καιρούς μας να χαθούν.
Μία οπτική αφήγηση που δημιουργείται από εικόνες, λέξεις, μουσική και αφηγήσεις από τους καλλιτέχνες. Ένα ταξίδι που συνθέτει την ιστοριογραφία εμβληματικών μορφών, συναντώντας και τιμώντας νησιωτικές κοινότητες και μοναδικά πολιτιστικά στοιχεία.
Συνέντευξη στην Ευρυδίκη Κοβάνη
Ένας φωτογράφος βλέπει τον κόσμο διαφορετικά απ’ ότι οι άλλοι;
Θαρρώ ότι ο καθένας και η κάθε μια από εμάς βλέπει τον κόσμο διαφορετικά. Οι αισθητήρες μας δεν είναι μια οριζόντια γραμμή. Οι δικοί μου για παράδειγμα ενεργοποιούνται και μαγνητίζονται από το φως νωρίς το πρωί, από την θέα των βουνών και τον ορίζοντα και τον βουβό ήχο της θάλασσας. Παράλληλα αναζητώ ιστορίες των ανθρώπων και της παράδοσης.
Τι είναι η φωτογραφία και τι σημαίνει για εσάς «φωτογραφίζω»;
Η φωτογραφία μπορεί να «παγιδεύσει» μια στιγμή στο διηνεκές. Η φωτογραφία είναι ο καθρέφτης του ψυχισμού μας. Είτε επαγγελματική είτε ερασιτεχνική αποτυπώνει τον κόσμο όπως τον βλέπει ο καθένας με την δική του ματιά.
Όταν φωτογραφίζω προσπαθώ την ίδια στιγμή να αντιλαμβάνομαι τον χώρο και χρόνο που βρίσκομαι και να ανιχνεύω στοιχεία του εαυτού μου μέσα σε αυτό.
Τι άλλαξε μετά την κατάκτηση της πρώτης θέσης στα SWPΑ το 2017;
Η γοητεία της φωτογραφίας δρόμου, στην οποία βραβεύτηκα είναι απαράμιλλη και η τιμή της αναγνώρισης του έργου μου από μία επιτροπή φωτογράφων και κριτών με σπουδαίο έργο παγκόσμιου βεληνεκούς, είναι μοναδική.
Η βράβευση στην κατηγορία “φωτογραφίας δρόμου” και το εθνικό βραβείο φωτογραφίας από την Sony αποτέλεσε μία πρωτόγνωρη εμπειρία αναγνώρισης σε διεθνή κλίμακα η οποία εξυπηρέτησε σε συνεργασίες όπως το National Geographic και άλλες σημαντικές παραγωγές!
Πώς γεννήθηκε η έκθεση «Προσωπογραφίες του Αιγαίου»;
Οι «προσωπογραφίες» του Αιγαίου είναι κομμάτι του «Marabou Project, Ιστοριογράφημα στο Αιγαίο» το οποίο ξεκίνησα το 2018 και θα το ολοκληρώσω μέχρι το τέλος του 2023.
Το Marabou Project είναι ένα ταξίδι οπτικοακουστικού υλικού σε ανέκδοτες ιστορίες ανθρώπων, επαγγέλματα υπό́ εξαφάνιση, ξεχασμένα έθιμα και παραδόσεις με επίκεντρο όλα τα κατοικημένα νησιά του Αιγαίου.
Αφορμή για αυτή την ιδέα στάθηκαν πολλοί παράγοντες. Τρεις από τους σημαντικότερους θα μπορούσα να πω ότι είναι τα ταξίδια του πατέρα μου (που είναι φωτογράφος) σε όλη την Ελλάδα για περισσότερο από 30 χρόνια που αποτέλεσαν έμπνευση και κινητήριος δύναμη.
Ένας αδιαμφισβήτητος παράγοντας είναι ο συγγραφέας και γνωσιολόγος Ιωάννης Τσάτσαρης ο οποίος μέσα από τα βιβλία του και τις γνώσεις του με έκανε να αγαπήσω και να αναζητήσω την πραγματική Ελλάδα.
Φυσικά δεν θα μπορούσα να αφήσω απέξω την λαογραφική επιτόπια μελέτη της Δόμνας Σαμίου και το τεράστιο έργο της που αποτέλεσε και αποτελει σημείο αναφοράς για το ιστοριογραφημα στο Αιγαίο .
Η έκθεση είναι συνεπώς ένα κομμάτι αυτού του έργου και λειτουργεί ως ένας φορέας προφορικής και οπτικοακουστικής λαογραφίας με σκοπό να γνωστοποιήσει όλη αυτή την προσπάθεια!
Ποια πρόσωπα θα δούμε και πώς τα ανακαλύψατε;
Σε αυτή την έκθεση παρουσιάζονται 20 πορτραίτα ανθρώπων από την Ικαρία, τη Σχοινούσα , την Ρόδο, την Κω, την Σαντορίνη, την Κύθνο, Σέριφο, Μήλο, Χίο, Νάξο, Τήνο, Καλυμνο, Κάρπαθο και Ανάφη.
Όλες οι ιστορίες είναι ετερόκλητες και ως εκ τούτου και ο τρόπος που συναντώ και ανακαλύπτω αυτούς τους ανθρώπους δεν είναι ομοιογενής.
Έχω εντοπίσει ανθρώπους από τοπικές εφημερίδες, μέσα από λαογραφικά βιβλία, στις χοροεσπερίδες τον χειμώνα, στα καφενεία, τα πανηγύρια και πολλούς ακόμα τρόπους που περιγράφω μέσα στο βιβλίο το οποίο ευελπιστώ να εκδοθεί μέσα στο 2024!
Σε τι αναφέρονται οι αφηγήσεις που πλαισιώνουν την έκθεση;
Είναι ιστορίες γενναιοδωρίας, αλληλεγγύης, συντροφικότητας, επιβίωσης, κακουχίας, δυστυχίας αλλά και αγάπης. Είναι ιστορίες που ξεκινούν από τα τέλη του 20ου αιώνα και φτάνουν μέχρι σήμερα!
Αναλυτικά τις ιστορίες θα μπορέσει να τις διαβάσει οποίος παραβρεθεί στην έκθεση. Εναλλακτικά μπορεί να επισκεφτεί το website του marabou (www.marabouproject.com) η ακόμα καλύτερα να περιμένει να εκδοθεί το βιβλίο!
Συνηθίζετε να σκηνοθετείτε το αντικείμενό σας ή αφήνεστε στη θεά τύχη;
Όσον αφορά τα περιβαλλοντικά προτραίτα που φωτογραφίζω η προσέγγισή μου είναι πρώτα να ακούω την ιστορία του κάθε ανθρώπου και στην συνέχεια να επιλέγω ένα μέρος που να αντιπροσωπεύει την προσωπικότητα του.
Όταν το βρω, δεν χρειάζεται να σκηνοθετήσω κάτι, διότι τα μέρη τους είναι από μόνα τους μια παλετα χρωμάτων και ιστοριών.
Ταξιδεύετε και φωτογραφίζετε συχνά, συνδυάζοντας και τα δύο. Τι κάνει έναν καλό ταξιδευτή και τι έναν καλό φωτογράφο;
Το ταξίδι είναι σαν τον χορό. Σού δίνει την δυνατότητα να αγγίξεις την ψυχή σου. Όταν το νιώσεις αυτό γίνεσαι παρατηρητικός, ηρεμείς, σέβεσαι, περιορίζεις την επιπολαιότητά σου και μαθαίνεις να έχεις υπομονή στην ατελείωτη αναζήτηση της γνώσης.
Αυτά είναι τα στοιχεία που πιστεύω ότι χρειάζονται για να είσαι και καλός ταξιδιώτης και καλός φωτογράφος. Η διαφορά είναι ότι ο καλός ταξιδευτής δεν χρειάζεται να είναι καλός φωτογράφος. Ο καλός φωτογράφος από την άλλη πιστεύω ότι είναι προϋπόθεση να είναι καλός ταξιδευτής.
Η ταξιδιωτική φωτογραφία, σε συνδυασμό με τον ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα που αποκτάει μέσα από τον φακό σας, έχει μία λαογραφική διάσταση. Τι θέλετε να διασώσετε μέσα από τις φωτογραφίες σας;
Η βασική ιδέα πίσω από αυτό το εγχείρημα είναι η σύγχρονη αλλά και κλασική καταγραφή της ζωής των ανθρώπων του Αιγαίου.
Το «πλέξιμο» των λέξεων και η αποτύπωση των εικόνων στο χαρτί με τη μορφή ενός coffee table book που θα βοηθήσει στη διαφύλαξη αυτών των προσωπικοτήτων και των όσων πρεσβεύουν για πάντα, ενώ η βιντεοσκόπηση τόσο θεματικά σε μορφή επεισοδίων όσο και συγκεντρωτικά σε μορφή ντοκιμαντέρ θα δώσει τη δυνατότητα αναπαραγωγής του υλικού σε τηλεοπτικά και διαδικτυακά μέσα αντίστοιχα, καθώς και την συμμετοχή του ντοκιμαντέρ σε διεθνή κινηματογραφικά φεστιβάλ με σκοπό να αναδείξει τον τρόπο ζωής αυτών των ανθρώπων ως μια πυξίδα αντίληψης και όχι ως ένα αξιοθέατο μουσειακό.
Το κοινό στο οποίο στοχεύω αφορά όλες τις ηλικιακές ομάδες που μέσα από ένα σύγχρονα δομημένο ψηφιακό και έντυπο λεύκωμα, καθώς και μέσω εκθέσεων όπως αυτή στο κατάλυμα της Γαλλίας, θα έχουν τη δυνατότητα να ζήσουν την εμπειρία του Αιγαίου, να γνωρίσουν τους ανθρώπους του και να μάθουν την ιστορία και τον πολιτισμό του.
ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΟΦΙΚΙΤΗΣ
Ο Κωνσταντίνος Σοφικίτης είναι επαγγελματίας φωτογράφος και μέλος του Lens Culture Society (magnum).
Έχει συνεργαστεί με το National Geographic και η δουλειά του έχει δημοσιευτεί σε έντυπα και ψηφιακά μέσα αλλά και έχει εκτεθεί, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Έχει διακριθεί το 2017 με την πρώτη θέση στον διεθνή διαγωνισμό Sony World Photography Awards, ενώ την ίδια χρονιά συμμετείχε και στην Biennale της Βενετίας.
Το ενδιαφέρον του εστιάζεται κυρίως στην ταξιδιωτική φωτογραφία, αναδεικνύοντας σε αυτήν τον ανθρωποκεντρικό της χαρακτήρα.
Πνεύμα ανήσυχο και δημιουργικό, ο Κωνσταντίνος ταξιδεύει συνεχώς τον κόσμο για λόγους επαγγελματικούς και όχι μόνο, αποτυπώνοντας τη ζωή των ανθρώπων στους τόπους που επισκέπτεται.
