Η Χρυσάνθη Κορνηλίου είναι η ψυχή του πολιτιστικού πολυχώρου Διέλευσις που φέτος συμπληρώνει δώδεκα χρόνια λειτουργίας. Πολυτάλαντη, ευαίσθητη, αυθεντική, οξυδερκής, λέει τα πράγματα με το όνομά τους. Η παράσταση "Φάουστ" που ανεβαίνει για τρίτη συνεχόμενη χρονιά στον πολυχώρο "Διέλευσις" από τις 23 Οκτωβρίου μας έδωσε την ευκαιρία να έχουμε την παρακάτω ουσιαστική, εφ' όλης της ύλης συζήτηση μαζί της.
Συνέντευξη στην Ευρυδίκη Κοβάνη
Κυρία Κορνηλίου, διασκευάσατε και σκηνοθετείτε τον «Φάουστ» που θα παίζεται για τρίτη χρονιά φέτος. Γνωρίζατε από την αρχή ότι αυτό το έργο θα είχε τόση επιτυχία;
Για μένα το επιτυχημένο έργο δεν ταυτίζεται πάντα με το δημοφιλές. Πολλά επιτυχημένα έργα τέχνης στην εποχή τους δεν υπήρξαν δημοφιλή και πολλά δημοφιλή έργα δεν αποτιμώνται ως επιτυχή λόγω της δημοφιλίας τους, αλλά ωστόσο δεν το γνώριζα από την αρχή. Πώς θα μπορούσα άλλωστε; Υπάρχουν τόσο αστάθμητοι παράγοντες!
Ένα έργο όμως, όταν γεννιέται, το υγιές κίνητρο είναι η ανάγκη που σε κάνει να το γεννήσεις. Ανάγκη έκφρασης και όχι ωφελιμισμού. Και η ανάγκη αυτή δεν είναι διαπραγματεύσιμη.
Όχι ότι δεν υπάρχουν και υλικές ανάγκες. Σαφώς και υπάρχουν και σε μία εποχή που το εμπορεύσιμο έχει τόση ισχύ (όχι ότι δεν είχε σε άλλες εποχές), δεν μπορείς να το αγνοήσεις ολοσχερώς.
Αλλά έχει σημασία να έχεις να πεις κάτι μέσα από ένα τέτοιο εγχείρημα. Και αυτό το κάτι να σε καίει πολύ ώστε να σε πυροδοτήσει.
Ο Φάουστ είναι ένα έργο που βρίθει νοήματος, είτε εμφανώς είτε αφανώς. Νοήματος που άλλους μπορεί να τους συγκινήσει και άλλους ενδεχομένως να τους αφήσει ασυγκίνητους.
Αλλά όταν σε απασχολεί ένα έργο, πρωτίστως το κάνεις γιατί αποτελεί ένα είδος αυτοέκφρασης. Δεν είναι η όποιου είδους επιτυχία ο στόχος για να καταθέσεις ένα πολύτιμο δυναμικό του εαυτού σου. Αν δεν ερωτευτείς το έργο, δεν γίνεται να αποδώσεις. Δεν χωράει παζάρια εδώ. Διακινδυνεύεις.
Άρα ήμουν εντελώς ανυποψίαστη για την τύχη του όσον αφορά την αποδοχή του από το κοινό. Απλά χαίρομαι όταν βλέπω την απήχησή του. Αυτή η χαρά όμως είναι μετά τον τοκετό.
Με ποια κριτήρια επιλέγετε έργα και συνεργασίες;
Κατ’ αρχήν το έργο πρέπει να μου λέει κάτι και να ξέρω ότι αυτό το κάτι αξίζει τον κόπο να επικοινωνηθεί, επειδή κουβαλάει μια πολύτιμη ουσία.
Μπορεί να το τραβήξω από το χρονοντούλαπο της ιστορίας ή να είναι ένα κλασικό έργο που μπορεί να το δει κανείς με ένα καινούργιο τρόπο, ή να είναι ένα σύγχρονο έργο. Σημασία έχει για μένα τι ψυχή κουβαλάει.
Τέτοιοι πνευματικοί θησαυροί υπήρχαν πάντα και μπορεί να υπάρχουν πάντα. Μου αρέσει να τους εντοπίζω και στη συνέχεια να τους προσφέρω για να γινόμαστε όλοι πλουσιότεροι. Και ιδίως όταν υπάρχει ένδεια πνευματική, η ανάγκη αυτή καθίσταται ολοένα πιο επιτακτική.
Όσο για τις συνεργασίες, με ενδιαφέρει μία κοινή γλώσσα, ένα κοινό όραμα και έντιμα κίνητρα που θα εξασφαλίσουν μια ομαλή συνεργασία. Δεν είναι εύκολο πράγμα να βρεις ένα τέτοιο πακέτο. Και πιο δύσκολο ακόμα να το φτιάξεις. Και εκεί αρχίζουν οι ωδίνες του τοκετού.
Τι είναι αυτό που κάνει μία παράσταση καλή; Υπάρχει συνταγή επιτυχίας ή είναι θέμα τύχης;
Το καλό ξέρετε είναι σχετικό για τον καθένα. Εγώ μπορεί να θεωρήσω ένα έργο ή μία παράσταση αριστούργημα και ένας άλλος να σφυράει αδιάφορα ή ακόμη και να περιγελά ή να το κακολογεί.
Ανοίγοντας δρόμους επικοινωνίας σε έναν πολυδιασπασμένο κόσμο, μπορεί οι δικές σου αξίες σχετικά με το καλό ή το ωφέλιμο να αμφισβητηθούν ή και να πολεμηθούν. Ή πάλι άλλοι, να τις πάρουν σαν θεία κοινωνία.
Ο βαθμός σχετικότητας αυτού που θεωρείται καλό ή κακό μέσα στην ανθρώπινη κοινωνία, ακόμα και μέσα στην ίδια την οικογένεια, με έχει καταπλήξει.
Για μένα ας πούμε καλό είναι κάθε τι που σε αναβαθμίζει. Αυτό που σε κάνει να επιλέγεις την αγάπη αντί για το μίσος και την αντιπαλότητα, για εγγυητή ευτυχίας. Αυτό που σε βοηθάει να ελευθερώνεσαι και όχι να υποδουλώνεσαι. Αυτό που έχει προορισμό να σε ενώνει και όχι να σε διαχωρίζει.
Αλλά βλέπετε και αυτά είναι γενικότητες. Πώς τα εννοεί ο καθένας; Τα οράματα, οι βλέψεις, τα πιστεύω, οι απόψεις των ανθρώπων διαφέρουν και μέσα σ’ αυτή τη Βαβέλ γκρεμίζονται όλα γιατί δεν υπάρχει προσανατολισμός. Γι’ αυτό δεν υπάρχουν συνταγές επιτυχίας, παρά μόνον για να φτιάξει κανείς στιφάδο. Και αυτό ακόμη συζητήσιμο είναι.
Πολύ περισσότερο δεν είναι θέμα τύχης. Υπάρχουν παράγοντες που δεν γνωρίζουμε. Και όταν αυτοί οι παράγοντες που δεν γνωρίζουμε ούτε αυτούς ούτε την αιτία τους οδηγούν σε ένα αποτέλεσμα, το βαφτίζουμε «τυχαίο» επειδή δεν γνωρίζουμε τους νόμους και την νομοτέλεια πέραν του αισθητού κόσμου. Έτσι η υιοθέτηση της λέξης «τυχαίο» μπαλώνει την άγνοιά μας.
Ωστόσο νόμους δεν φτιάχνουν μόνο οι νομικοί. Ενδέχεται το Σύμπαν να είναι πιο σοφό από αυτούς και πιο ευφυές. Λοιπόν συνταγές επιτυχίας δεν υπάρχουν˙ υπάρχουν όμως πιθανότητες αν θελήσουμε να εντρυφήσουμε στη γνώση μιας νομοτέλειας που ίσως να αγνοούμε.
Τι σας κέντρισε το ενδιαφέρον στο έργο «Φάουστ»;
Φάουστ μπορεί να είναι περισσότερο ή λιγότερο κάθε άνθρωπος εφόσον βρίσκεται σε περιστασιακό ή διαρκή διάλογο με τον Μεφιστοφελή μέσα του. Ή σε κάποια σχέση περισσότερο ή λιγότερο έντιμη με την Μαργαρίτα μέσα του.
Βλέπετε, το σκιώδες μέρος του εαυτού μας, προβάλλει μέσα από την εσωτερική κόλαση που μας κάνει να παζαρεύουμε την ευτυχία όπως τα αμπελοφάσουλα στη λαϊκή αγορά. Όποιος θεωρεί το παζάρι εξυπνάδα έχει ήδη παραδοθεί χωρίς να το γνωρίζει, παρά μόνο στο τέλος της αγοραπωλησίας.
Γιατί η σκιά έχει τη δική της δύναμη και είναι πιο έξυπνη από το περιορισμένο φάσμα της συνειδητότητάς μας ή των νοητικών περιχαρακώσεών μας. Αργά ή γρήγορα θα μας την φέρει και το χτύπημά της είναι πολύ βαρύ.
Υπάρχει όμως μέσα μας και μία Μαργαρίτα. Απλή, ταπεινή που μας περιμένει με ατελείωτη και άδολη αγάπη σε άλλα πεπρωμένα. Πεπρωμένα ανθρώπινα και όχι υπανθρώπινα.
Μας ελκύει η γλυκιά φωνή της, αλλά πάμε να την ξεγελάσουμε άλλοτε συνειδητά και άλλοτε ασυνείδητα και οδηγώντας την στο θάνατο μένουμε υποτελείς στη σκιά της αβύσσου ή σε οποιοδήποτε νταραβέρι με το σκοτάδι. Και αυτό το σκοτάδι σε κάνει να υπογράφεις συμβόλαια με κάθε σου πράξη που σχετίζεται μαζί του. Σε δένει έτσι ώστε να αδυνατείς να ξεφύγεις.
Ο ιερός γάμος με το εσώτερο μέρος του εαυτού ακυρώνεται. Και η δυστυχία καλπάζει με όχι εμφανείς ρυθμούς ή ταχύτητες. Ακούγονται φωνές εκατέρωθεν αλλά συνήθως ακούμε τις φωνές από το υπόγειο και όχι από τον ουρανό που τόσο διακριτικά προειδοποιούν για την επικίνδυνη διαδρομή που εν τέλει επιλέγουμε.
Γι’ αυτό διάλεξα τον Φάουστ. Είναι έργο συναγερμός. Για όποιον μπορεί ακόμα να ακούει.
Είναι ο άνθρωπος καταδικασμένος να κυνηγάει αιωνίως μια άπιαστη ευτυχία; Ή θα μπορούσαν να είναι και αλλιώς τα πράγματα;
Γιατί ο άνθρωπος κυνηγάει μια άπιαστη ευτυχία και μάλιστα λέμε ότι είναι καταδικασμένος να το κάνει; Ξέρει τι είναι ευτυχία; Αν το ήξερε θα ήταν ήδη ευτυχισμένος.
Δεν έχει να κυνηγήσει τίποτα. Η ευτυχία είναι μέσα του και του ζητά, τον εκλιπαρεί να της παραδοθεί για να τον πλημμυρίσει.
Αλλά όταν κυνηγά αυτό που ο ίδιος νομίζει συμφέρον του γυρίζοντάς της την πλάτη ιερόσυλα, τι άλλο να κάνει η ευτυχία από το να τον κοιτάει δακρυσμένη για το κατάντημά του; Γιατί δεν γνωρίζει ούτε την ευτυχία ούτε τον αντίπαλό της.
Αυτοσχεδιάζει κόλπα με αυτό το φτωχό μπακαλίστικο μυαλό και νομίζει πως θα την τσακώσει. Δεν βλέπει ότι κυνηγάει αυτό που είναι μέσα του παρόν εδώ και τώρα σε κάθε ευλογημένη στιγμή που αναπνέει κάτω από τον ήλιο κι έτσι ξανοίγεται στην έρημο επισφαλών επιδιώξεων.
Ο άνθρωπος ερωτεύεται τη δυστυχία του και την συνεύρεσή του μαζί της. Και αυτή φυσικά μια χαρά ανταποκρίνεται. Έρχονται μεγάλοι δάσκαλοι και μας φωνάζουν «ξυπνήστε» αλλά πού; Γυρνάμε πλευρό στο μαξιλάρι. «Εδώ είμαι˙ πού με ψάχνεις;» Είναι όντως θλιβερό. Έχουμε όλα τα μέσα γι’ αυτό, όλες τις δυνατότητες. Και μάλιστα ανεπτυγμένες σήμερα και τις βάζουμε στην υπηρεσία της δυστυχίας. Γιατί αυτές οι επιλογές;
Δεν γνωρίζουμε ούτε τον αληθινό φίλο, ούτε τον πραγματικό εχθρό. Με αυτές τις επιλογές σίγουρα δεν μπορεί να είναι αλλιώς τα πράγματα. Αλλά δεν μας καταδίκασε κανείς. Αυτοκαταδικαζόμαστε και ζητάμε και ευθύνες μάλιστα, από όποιον μας είναι πιο βολικό να αρπάξουμε ευκολότερα για να του φορτώνουμε τις δικές μας ευθύνες, ακόμα και το Θεό.
Τι σημαίνει για εσάς ευτυχία; Τι σας κάνει ευτυχισμένη;
Με κάνει ευτυχισμένη να βλέπω α λ η θ ι ν ά ευτυχισμένους ανθρώπους και να ξέρω ότι έχω την τιμή να συντελώ σε αυτό.
Είπα α λ η θ ι ν ά ευτυχισμένους. Γιατί μπορεί κάποιος ακόμα και στο τέλμα της χειρότερης αποβλάκωσης να πει: «γιατί; Εγώ καλά περνάω», έχοντας αφήσει πίσω του πτώματα, μεταφορικά και κυριολεκτικά.
Δεν εννοώ βέβαια τέτοιου είδους «ευτυχία». Και νιώθω ευτυχισμένη γιατί ο άλλος δεν είναι άλλος, είμαι εγώ. Δεν υπάρχει «άλλος».
Γιατί οι άνθρωποι συνάπτουν σχέσεις; Επειδή ενδομύχως αποζητούν την ενότητα. Και ενώ ενδομύχως ζητούν την ενότητα προβάλλει στον υπολογιστικό νου το «εγώ» και ο «άλλος» και τα κάνουν μαντάρα. Τα λεφτά μου, η περιουσία μου, η ασφάλειά μου, το συμφέρον μου.
Υπάρχουν πολλά προσχήματα και επιχειρήματα για άθλιες συμπεριφορές που πλήττουν την αγάπη και την ενότητα: συγκρίσεις, απορρίψεις, εύκολες κριτικές και εν τέλει η απληστία και η αχαριστία ενός «εγώ» που κηρύσσει πόλεμο και πολέμους. Μόνο γι’ αυτά τολμάμε να προσβάλλουμε τον Εαυτό.
Πώς να είσαι αληθινά ευτυχισμένος αν δεν είναι αληθινά ευτυχισμένος ο «άλλος»; Αν δεν βλέπουμε το βλέμμα του «άλλου». Το κομμάτι του εαυτού μας που μας κοιτά θλιμμένα και δε νιώθουμε την ανάγκη να του σκουπίσουμε το δάκρυ με ένα χάδι, με ένα φιλί, με ένα βλέμμα κατανόησης έστω. Ποια ευτυχία;
Με κάνει όμως να νιώθω ευτυχισμένη, έστω και αν δεν υπάρχει να ανακαλύπτω περιθώρια γι’ αυτήν την ευτυχία. Γι’ αυτόν το λησμονημένο Θεό. Γι’ αυτόν τον λησμονημένο Εαυτό μας που οι «άλλοι» δεν είναι παρά δικές του ακτινοβολίες σκεπασμένες με τα σύννεφα της παράνοιας και του παραλογισμού. Τι άλλο από αυτό αξίζει πιο πολύ για να με κάνει ευτυχισμένο;
Πριν από δώδεκα χρόνια δημιουργήσατε τον πολιτιστικό πολυχώρο Διέλευσις. Νιώθετε ότι έχετε πραγματοποιήσει το αρχικό σας όραμα γι’ αυτόν και ποιες προκλήσεις συναντήσατε μέχρι τώρα;
Δεν ξέρω αν έχω πραγματοποιήσει το αρχικό μου όραμα. Η ορατότητά μου είναι περιορισμένη σχετικά με το μέλλον και η διαχρονία ενός οράματος ξεπερνά τη δυνατότητά μου να γνωρίζω κάτι τέτοιο.
Ξέρω όμως τι ήθελα και τι θέλω. Φυτεύεις ένα σπόρο, αλλά δεν ξέρεις πάντα αν θα καρποφορήσει και πόσο. Εκείνο που ξέρεις είναι το μέγεθος του πόθου σου γι’ αυτό και του κόπου σου. Τα δάκρυα, τις θυσίες, τις αντιξοότητες, τις κακοκαιρίες, τις θύελλες που τον απειλούσαν πάντα. Αυτά ξέρω.
Όσο για τις προκλήσεις δεν θέλω να τις πω για να μην αποθαρρύνω κάποιον που έχει οράματα. Ίσως είναι ευλογία που δεν τα ξέρουμε από την αρχή, γιατί μπορεί και να μην τολμούσαμε το σάλτο μορτάλε. Υποψιαζόμαστε, αλλά δεν ξέρουμε.
Το μόνο που έχω να πω είναι ότι το όραμα απαιτεί ΘΥΣΙΑ. Δεν θα έλεγα λοιπόν σε κάποιον που δεν είναι διατεθειμένος γι’ αυτό να τολμήσει. Για κάποιον όμως ανδρειωμένο, θα του έλεγα «πήδα αδελφέ μου και θα είμαι δίπλα σου να σου σκουπίσω τα δάκρυα, γιατί αυτά τα δάκρυα γεμίζουν τον ωκεανό της αληθινής ζωής. Πήδα για να μη κολυμπάμε αιωνίως μέσα σε απόνερα».
Υπάρχει κάποιος άνθρωπος ή γεγονός που σας έχει βαθιά επηρεάσει;
Φυσικά και υπάρχει. Αλλοίμονο. Πώς περνάει η σκυτάλη από γενιά σε γενιά; Υπάρχουν φωτεινές πηγές, αρκεί να είναι ικανός κανείς να τις δει και να μη τις προσπεράσει χάνοντας αυτές τις ευκαιρίες – δώρα της ζωής. Αυτό που πιο πολύ με μετακινούσε οριακά ήταν τα μαθήματα που έπαιρνα από την αναγνώριση των δικών μου λαθών.
Τα λάθη αν δεν τα σκεπάσεις με φτηνές δικαιολογίες και τα δεις θαρραλέα με γυμνό οφθαλμό γίνονται μεγάλα μαθήματα. Αλλά γι’ αυτό χρειάζεται εντιμότητα, θάρρος και εσωτερική ειλικρίνεια. Θέλει περισσότερο θάρρος από οποιοδήποτε ρίσκο. Αλλά είναι το μόνο που μπορώ να υποσχεθώ: θα είναι μέγα κέρδος.
Τι σημαίνει για εσάς το Θέατρο;
Το θέατρο είναι αρχέγονη εκδήλωση. Και ο πυρήνας της είναι η ιερουργία. Είναι αδύνατον σε μία συνέντευξη, ακόμα και αν είναι περίληψη να θιγεί το θέμα. Είναι τεράστιο. Απαιτεί σειρά σεμιναρίων.
Είχα αρχίσει κάποτε να το αναπτύσσω μέσα σε μία μικρή ομάδα και ίσως το ξανακάνω αν μπορέσω γιατί αξίζει τον κόπο. Για μένα όμως φαίνεται πως ήταν ο προσωπικός μου δρόμος. Αν ξαναγεννιόμουνα, το ίδιο θα ήθελα να κάνω.
Ο εθελοντισμός, η πνευματικότητα και η τέχνη αποτελούν τις σταθερές σας αξίες, τη βάση σας. Αν σας ζητούσα να τις ιεραρχήσετε ποια θα λέγατε ότι είναι η πιο σημαντική για μία ολοκληρωμένη ζωή;
Χωρίς πνευματικότητα δεν μπορεί να σταθεί ή να κινηθεί απολύτως τίποτα. Μπορεί αυτό να ακούγεται παράξενο, αλλά ακόμα και η πιο συμπαγής ύλη (αυτό που ονομάζουμε ύλη) δεν είναι παρά μία από τις άπειρες μορφές ή τους άπειρους τρόπους εκδήλωσης του πνεύματος.
Εμείς λέμε με λέξεις ύλη και πνεύμα έχοντας εντρυφήσει σε έναν δυισμό που διασπά νοητικά τα πάντα και κινούμενοι σ’ αυτή την νοητική διελκυστίνδα, εισάγουμε στη ζωή μας απέραντη δυστυχία.
Η πραγματικότητά μας διχασμένη χάνει την ιερότητά της και γι’ αυτό μιλάμε για εθελοντισμό και τέχνη. Τι σημαίνει εθελοντισμός, όταν το να δίνεις ή να δρας χωρίς εγωιστικό κίνητρο είναι μία φυσική οντική παρόρμηση;
Αλλά παρεμβαίνουν άλλοι νοητικοί παράγοντες και δημιουργούνται εμπλοκές εκεί που αν όλα έρρεαν φυσικά δεν θα είχαμε ανάγκη τέτοιες λέξεις. Μπορείς να πεις τον ήλιο και το φεγγάρι εθελοντές; Ή την πρωινή αύρα ή το νερό που ποτίζει τη γη;
Η τέχνη σε τελευταία ανάλυση τι είναι; Το να στεγανοποιείται σαν δραστηριότητα από άλλες δραστηριότητες, μας αφήνει ανάπηρους, γιατί η τέχνη θα έπρεπε να γίνει αντιληπτό ότι ιδανικά είναι τρόπος του υπάρχειν όλων των δραστηριοτήτων και εκδηλώσεών μας.
Δεν φυλακίζεται σε μουσεία, θέατρα, αίθουσες συναυλιών και δεν φιξάρεται σαν χαλκομανία σε ένα τελάρο που λέμε πίνακα. Είναι ο τρόπος που μιλάς, που ζεις, που ερωτεύεσαι, που τρως, χαίρεσαι ή χορεύεις, ο τρόπος που επικοινωνείς με τα πάντα, ο τρόπος που κοιτάς τα πάντα και που τα πάντα σε κοιτούν, ο τρόπος που αγκαλιάζεις, που μαθαίνεις ή που φροντίζεις το σπίτι σου.
Ποιος αντιλαμβάνεται λοιπόν αυτή την εμπλοκή; Αλλά δυστυχώς, ο ανάπηρος χρειάζεται δεκανίκια, ακριβώς επειδή δεν μπορεί να ζήσει μια ολοκληρωμένη ζωή.
Είναι το ταλέντο ή οι επιλογές που καθορίζουν την εξέλιξη ενός καλλιτέχνη;
Τα ταλέντα μας δείχνουν γιατί είμαστε γεννημένοι. Οι επιλογές, αν και πόσο μακριά θέλουμε να βαδίσουμε το δρόμο του προορισμού μας.
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΧΡΥΣΑΝΘΗ ΚΟΡΝΗΛΙΟΥ
Αποφοίτησε το 1971 από την Ελληνογαλλική Σχολή «Jeanne d’Arc».
Το 1974 αποφοίτησε από τη δραματική σχολή του Εθνικού Θεάτρου και μέχρι το 1983 εργάστηκε ως ηθοποιός
Δούλεψε στην τηλεόραση στη σειρά «Θεατρικά Μονόπρακτα», «Συνταγματάρχης Λιάπκιν» κ.ά. καθώς και σε παιδικές εκπομπές στο ραδιόφωνο.
Δίδαξε θέατρο στη μέση εκπαίδευση σε δημόσια και ιδιωτικά σχολεία για 13 χρόνια ανεβάζοντας έργα όπως «Το Σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα» του Λόρκα, «Αντιγόνη» του Σοφοκλή, «Ικέτιδες» του Αισχύλου, «Υπηρέτης δύο Αφεντάδων» του Γκολντόνι, «Δωδέκατη Νύχτα» του Σαίξπηρ, «Να ζει το Μεσολόγγι» και «Το ξύλο βγήκε απ’ τον παράδεισο» του Βασίλη Ρώτα, «Διθύραμβος του Ρόδου» του Άγγελου Σικελιανού, «Φαραώ Αχενατόν» του Άγγελου Προκοπίου, θεατροποίηση έργων του Βιζυηνού όπως «Το αμάρτημα της Μητρός μου» και «Αι συνέπειαι της παλαιάς ιστορίας», «Το Αστερόπαιδο» του Όσκαρ Ουάιλντ, «Έρις», αποσπάσματα από Αρχαίες Τραγωδίες (όπου πήρε και κρατικό βραβείο) κ.ά.
Δούλεψε ως εθελόντρια σε κατασκηνώσεις για σεισμόπληκτα παιδιά και συνεργάστηκε με εθελοντικές οργανώσεις και ομάδες όπως «Άρτος Δράση», «Δρόμοι Ζωής». Στο «Σύλλογο Βοηθείας Παιδιών Αιθιοπίας» διετέλεσε μέλος του διοικητικού συμβουλίου (ως Αντιπρόεδρος) και μαζί με το σύζυγό της, Σωτήρη Οικονόμου, πήραν μέρος σε αποστολές στην Αιθιοπία. Έλαβε μέρος ως μέλος της ΟΤΟΕ σε αποστολές για συμφιλίωση των λαών μέσω του πολιτισμού στη Γιουκοσλαβία (Βελιγράδι) και στην Κομοτηνή.
Το 1983 εργάζεται ως υπάλληλος στην Αγροτική Τράπεζα στις Δημόσιες Σχέσεις, Αγροτικό Βιβλιοπωλείο, Ιστορικό Αρχείο κ.ά.
Παράλληλα σπουδάζει θεατρολογία στο τμήμα Ανθρωπιστικών Επιστημών στην Πάτρα απ’ όπου και απεφοίτησε το 2000. Εν συνεχεία κάνει μεταπτυχιακές σπουδές στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών με ειδίκευση στο αρχαίο δράμα απ’ όπου απεφοίτησε το 2004.
Δίδαξε θεατρολογία στο δήμο Αγίας Παρασκευής επί δύο έτη και στον πολιτιστικό σύλλογο της Αγροτικής Τράπεζας επί τέσσερα έτη. Δίδαξε ιστορία θεάτρου, δραματολογία, αισθητική του θεάτρου και υποκριτική για πέντε έτη στα θεατρικά εργαστήρια: Έσω Θέατρο στο Θησείο και εν συνεχεία στο «Εξ αρχής» στα Εξάρχεια.
Δραστήριο μέλος του πολιτιστικού συλλόγου της Αγροτικής Τράπεζας δημοσιεύει άρθρα στο περιοδικό «Πολιτιστική Αναζήτηση» επί σειρά ετών και διοργανώνει πολιτιστικές εκδηλώσεις όπως: «Το ηρωικό στοιχείο στην Αρχαία τραγωδία», «Η Αγάπη μέσα στους Αιώνες», «Θεία έμπνευση στη μουσική και την ποίηση», «Άκου Ανθρωπάκο» του Βίλχελμ Ράιχ κ.ά.
Επίσης επί σειρά ετών επιδίδεται στην κριτική θεάτρου και συγγράφει άρθρα πάνω στην τέχνη και το θέατρο στα περιοδικά ΜΑΝΔΡΑΓΟΡΑΣ, ΟΔΟΔΕΙΚΤΕΣ, ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ και ΘΕΑΤΡΟΓΡΑΦΙΕΣ. Έχει εκδώσει την ποιητική συλλογή «Γονυκλισία» και το δοκίμιο «Η Μυστική Καμπαλά – Ο χάρτης της επανόδου». Επίσης έχει βραβευθεί με έπαινο για το πεζογράφημα «Οι άνδρες δεν αγαπούν τα αερικά».
Το 2009 σχεδιάζει με τον σύζυγό της και το 2011 ιδρύει την αστική μη κερδοσκοπική εταιρία πολυχώρος πολιτισμού «Διέλευσις», όπου συνενώνει τις κύριες ιδιότητες της δραστηριότητάς της: τον εθελοντισμό με την τέχνη, τη φιλοσοφία και τον πολιτισμό σε μια κοινή δραστηριότητα του πολυχώρου. Στον πολυχώρο «Διέλευσις» ανεβάζει με δική της δραματουργική επεξεργασία και σκηνοθεσία τα έργα:
- «De profundis» του Όσκαρ Ουάιλντ σε μορφή δραματικού αναλογίου.
- «Το Αιώνιο Θήλυ πέρα απ’ των τόπων και των χρόνων τα σύνορα», ένα αφιέρωμα-ύμνο μέσα από ορφικούς ύμνους, ομηρικά και παλαιοχριστιανικά κείμενα και στίχους βυζαντινής και νεοελληνικής ποίησης.
- «Άραβες ποιητές». Παρουσίαση ποίησης σημαντικών Αράβων ποιητών με συνοδεία τελετουργικού στοιχείου και μουσικής των σούφι.
- «Μητροκτονία». Μία περφόρμανς που αφορά το συμβολικό τέλος της μητροκτονίας στην Ηλέκτρα του Σοφοκλή.
- «Έρως: Η ενθύμισις ενός διαλόγου». Μία συζήτηση πάνω στον έρωτα, εμπνευσμένη από τους διαλόγους Διοτίμα-Σωκράτη, μέσα από την Πολιτεία του Πλάτωνος.
- «Οιδίπους: Από την άγνοια στην επίγνωση». Η τραγωδία Οιδίπους τύρανος του Σοφοκλή και Οιδίπους επί Κολωνώ, μέσα από έναν συνδυασμό κειμένων που αναδεικνύουν την ενότητα του μύθου και την συμβολική του διάσταση.
- «Η Αγνή του Θεού» του John Pielmeier. Το έργο του σύγχρονου αμερικανού συγγραφέα φέρνει στην επιφάνεια ερωτήματα που αφορούν την πίστη και την αμφιβολία.
- «Κωμωδία μιας άλλης εποχής». Το γνωστό έργο του Αρμπούζωφ, παρουσιάζει την ιστορία ενός ζεύγους ώριμης ηλικίας, των οποίων η συνάντηση αναπτερώνει την ελπίδα για μία σχέση που δεν έχει να κάνει με τις συμβατικότητες του χρόνου.
- «Άμλετ vs Τέλμα».Το σημαντικότερο ίσως από τα έργα του William Shakespeare. Με μια μινιμαλιστική παρουσίαση, που όμως δεν θίγει την αρτιότητα της μυθοπλασίας, ο θεατής μπορεί να επικεντρωθεί στην ουσία του μύθου, χωρίς να αποσπάται από εξωτερικούς παράγοντες ή στοιχεία που απομακρύνουν από το βασικό νοηματικό του άξονα. Με τη βοήθεια του Άγγλου σαιξπηρολόγου Martin Lings και τις καίριες παρεμβάσεις του, το έργο εκτυλίσσεται σε μία παραλληλότητα παρουσίασής του και συγχρόνως ερμηνείας των βασικών αρχετύπων του μύθου.
- «Joshua Immanuel» Είναι ένα έργο που εστιάζεται στη ζωή και τη διδασκαλία του Ιησού με κείμενα από το κατά Λουκάν Ευαγγέλιο, από τους παπύρους της Ναγκ Χαμμαντί, όπως και λίγα αποσπάσματα από το έργο του Στυλιανού Αττεσλή «Τζόσουα Ιμμάνουελ», που συνέθεσε η σκηνοθέτις με ένα τρόπο ώστε να δημιουργηθεί ένα ενιαίο έργο, που κατέληξε να γίνει παράσταση.
- «Η ζωή είναι όνειρο» του Καλντερόν ντε λα Μπάρκα. Ένα γοητευτικό παραμύθι που πραγματεύεται τη σχέση του μοιραίου με τη δυνατότητα του ανθρώπου να ενεργεί μέσα σ’ αυτά τα πλαίσια με το αυτεξούσιό του, μ’ ένα τρόπο καταλυτικό.
- «Γράμμα αγάπης» του Fernando Arrabal. Ένας θεατρικός μονόλογος βασισμένος στις τραυματικές εμπειρίες των παιδικών χρόνων του συγγραφέα στα χρόνια του Ισπανικού εμφυλίου, στη δολοφονία του πατέρα του και στη νοσηρή σχέση με τη μητέρα του, που χαράχτηκαν στην τρυφερή ψυχή του με ανεξίτηλο τρόπο, καθορίζοντας την υπόλοιπη ζωή του. Οι μνήμες των επώδυνων παιδικών χρόνων του ξυπνούν και γίνονται αφορμή ο συγγραφέας να κάνει μια κατάθεση ψυχής.
- «Γκάντι - Η Δύναμη της Ψυχής», στηριγμένο στην πλούσια βιβλιογραφία του μεγάλου αυτού ηγέτη και δασκάλου. Μία αφήγηση περιστατικών που σημάδεψαν τη ζωή του Γκάντι –του ανθρώπου που ακόμη και σήμερα εξακολουθεί να έχει παγκόσμια εμβέλεια και σεβασμό– μέσα από την οποία θα διαφανούν οι βασικές αρχές της διδασκαλίας του.
- «Φάουστ». Το διαμάντι αυτό της παγκόσμιας δραματουργίας, έργο ζωής του Γκαίτε που ολοκληρώθηκε λίγο πριν το θάνατό του. Είναι ένα αφήγημα που διηγείται την τραγική ιστορία ενός σοφού μάγου, ο οποίος κλείνοντας συμφωνία με τον Μεφιστοφελή (διάβολο), προσπαθεί να εξαγοράσει με την ψυχή του όλες τις ανθρώπινες επιθυμίες που του υπόσχονται ευτυχία.
- Επίσης σκηνοθέτησε τα έργα: «Σοράχ ο Μάγος» και «Πάρτυ με την Εύα» του Λεωνίδα Τσίπη και «Η φωνή της πεταλούδας» του Γρηγόρη Χαλιακόπουλου.
